Pionowe farmy słoneczne: Jak panele bifacjalne rewolucjonizują energetykę słoneczną w 2025 roku

Wyobraź sobie farmy słoneczne stojące pionowo niczym ogrodzenia, wychwytujące promienie słońca z obu stron i dzielące teren z uprawami oraz zwierzętami gospodarskimi. Pionowe farmy słoneczne – czyli panele słoneczne montowane pionowo (90°) – stają się przełomowym trendem w energetyce odnawialnej. Instalacje te często wykorzystują bifacialne panele słoneczne (ogniwa słoneczne z przodu i z tyłu), aby zbierać światło słoneczne ze wschodu rano i z zachodu późnym popołudniem sunzaun.com, solarwa.org. Efektem jest nowy rodzaj instalacji fotowoltaicznej, która generuje energię przez cały dzień, współgra z rolnictwem i rozwiązuje niektóre problemy tradycyjnych układów solarnych. Ten raport wyjaśnia, czym są pionowe farmy słoneczne, jak działają panele bifacialne, dlaczego ich połączenie jest tak skuteczne oraz jakie przynoszą korzyści i wyzwania. Przedstawimy także przykłady wdrożeń w Niemczech, USA i Japonii, podzielimy się opiniami ekspertów i najnowszymi informacjami do sierpnia 2025 roku oraz omówimy, co może przynieść przyszłość tej innowacyjnej technologii.

Czym są pionowe farmy słoneczne?

Pionowe farmy słoneczne to instalacje fotowoltaiczne (PV), w których panele montowane są pionowo pod kątem 90°, zamiast w tradycyjnym, nachylonym ustawieniu. Często panele pionowe ustawia się w długich rzędach biegnących z północy na południe, tak aby jedna strona panelu była skierowana dokładnie na wschód, a druga na zachód sunzaun.com. W istocie panel słoneczny działa jak ściana lub ogrodzenie. Taka konfiguracja bardzo różni się od konwencjonalnych farm słonecznych, gdzie panele zwykle są skierowane na południe (na półkuli północnej) pod kątem, aby maksymalnie wykorzystać południowe słońce.

W farmie pionowej każda strona panelu wychwytuje światło słoneczne o innej porze: strona wschodnia rano, a zachodnia po południu. Daje to dwa dzienne szczyty produkcji energii – jeden po wschodzie słońca i drugi przed zachodem – zamiast jednego dużego szczytu w południe solarwa.org. Ponieważ panele są ustawione pionowo, rzucają stosunkowo wąskie cienie i nie zasłaniają tak bardzo gruntu jak płaskie instalacje, co jest kluczową zaletą przy wykorzystaniu terenu pod nimi lub wokół nich.

Instalacje fotowoltaiczne w układzie pionowym mogą być wdrażane na różne sposoby. Na obszarach wiejskich często występują jako ogrodzenia solarne biegnące wzdłuż granic pól lub pomiędzy rzędami upraw. W środowiskach miejskich lub przemysłowych panele pionowe można zintegrować z ścianami, elewacjami lub wzdłuż ogrodzeń nieruchomości, zamieniając wcześniej niewykorzystaną przestrzeń pionową w nieruchomości generujące energię sunzaun.com. Proponowano je lub wdrażano nawet wzdłuż autostrad jako bariery dźwiękochłonne z panelami solarnymi, łącząc redukcję hałasu z produkcją energii (koncepcja już testowana w Niemczech) 8msolar.com. Jednak jednym z najbardziej ekscytujących zastosowań jest wykorzystanie ich na gruntach rolnych – praktyka znana jako agrivoltaika – gdzie pionowe panele słoneczne umożliwiają jednoczesną uprawę roślin i produkcję energii elektrycznej na tym samym kawałku ziemiasahi.com.

Pionowe farmy agrivoltaiczne zyskują na popularności, ponieważ rozwiązują kluczowy problem: konflikt między wykorzystaniem ziemi pod uprawę żywności a produkcję energii. Ustawiając panele pionowo w szeroko rozstawionych rzędach, rolnicy mogą nadal korzystać z ciężkich maszyn i sadzić rośliny pomiędzy rzędami paneli przy minimalnych utrudnieniach asahi.com. Na przykład w Japonii w 2024 roku zainstalowano pionową instalację solarną na polu ryżowym; kolejny zbiór był tylko o 5% mniejszy niż w poprzednim roku bez paneli asahi.com, a rolnik zyskał nowe źródło dochodu ze sprzedaży energii słonecznej. „Pionowe panele słoneczne okazały się mieć mniejszy wpływ na uprawy, niż się spodziewaliśmy” – powiedział Taiki Akasaka z Sharing Farm (firma realizująca ten projekt), dodając, że mają nadzieję na rozwój tej technologii, jeśli koszty spadną asahi.com. Ten przykład pokazuje, że pionowa fotowoltaika może współistnieć z uprawami – coś, z czym tradycyjne, naziemne farmy solarne mają trudności.

Kolejną godną uwagi cechą farm pionowych jest ich wydajność w zaśnieżonych lub wysokoszerokościowych regionach. Ponieważ panele są ustawione pionowo, śnieg nie gromadzi się na ich powierzchni tak jak na panelach płaskich lub nachylonych – śnieg po prostu zsuwa się lub spada na ziemię. Oznacza to, że mogą one nadal generować energię po opadach śniegu, a nawet wykorzystywać światło odbite od śniegu na ziemi asahi.com. W rzeczywistości przedstawiciele Japońskiego Stowarzyszenia Energii Fotowoltaicznej przewidują, że instalacje solarne pionowe będą szybko się rozwijać (o 20–30% rocznie) w zimnych, zaśnieżonych regionach Japonii, gdzie zdolność do zrzucania śniegu i wykorzystywania światła odbitego jest dużą zaletą asahi.com. Podobnie, panele pionowe pozostają zazwyczaj czystsze; kurz i zanieczyszczenia nie osiadają tak łatwo na powierzchni pionowej, a deszcz może je skuteczniej zmywać, co zmniejsza potrzeby konserwacyjne pv-magazine.com.

Podsumowując, pionowa farma fotowoltaiczna to system energii słonecznej ustawiony bokiem – dosłownie. Poświęcając nieco wydajności w południe na rzecz korzyści konstrukcyjnych i lepszego wykorzystania terenu, farmy te otwierają nowe możliwości: mogą pełnić funkcję ogrodzeń lub ścian, produkcja energii może być zintegrowana z gospodarstwami rolnymi, a wcześniej niepraktyczne miejsca (jak wąskie pasy ziemi) mogą wytwarzać energię. Jednak prawdziwa rewolucja następuje, gdy połączymy tę konstrukcję z technologią paneli słonecznych bifacial – pozwalając każdemu pionowemu panelowi wykorzystywać światło słoneczne zarówno z przodu, jak i z tyłu.

Jak działają panele słoneczne bifacial

Panele słoneczne bifacial to panele, które generują energię elektryczną po obu stronach. W przeciwieństwie do tradycyjnych modułów solarnych (paneli monofacjalnych), które mają aktywną warstwę fotowoltaiczną tylko z przodu (z nieprzezroczystą warstwą z tyłu), panele bifacial mają ogniwa słoneczne odsłonięte również z tyłu. Oznacza to, że panel bifacial może przekształcać światło w energię zarówno z bezpośredniego nasłonecznienia z przodu, jak i z odbitego lub rozproszonego światła z tyłu solarwa.org. Zasadniczo panelowi nie zależy, z której strony pada światło – każda energia jest użyteczna.

Kilka cech konstrukcyjnych umożliwia funkcjonalność bifacial. Często panele te wykorzystują przezroczystą warstwę tylną lub konstrukcję z podwójnym szkłem, aby światło mogło docierać do tylnych ogniw. Montuje się je w taki sposób (często podwyższone lub w otwartych ramach), aby światło mogło docierać do tylnej strony z otoczenia (np. z ziemi, pobliskich powierzchni lub atmosfery). Wydajność tylnej strony zależy od „albedo” otoczenia – miary zdolności do odbijania światła. Na przykład biały piasek, beton lub śnieg na ziemi odbijają dużo światła słonecznego, które panele bifacial mogą wychwycić, zwiększając swoją produkcję energii solarwa.org. W warunkach śnieżnych panel bifacial może nawet generować energię ze światła odbitego od pokrywy śnieżnej wokół niego, czego zwykły panel całkowicie by nie wykorzystał.

Pod względem wydajności, moduły bifacjalne mogą wytwarzać znacznie więcej energii niż jednostronne w odpowiednich warunkach. Badania wykazały od 5% do nawet 30% wzrostu uzysku energii przy użyciu paneli bifacjalnych, w zależności od takich czynników jak lokalizacja, refleksyjność podłoża, wysokość montażu i tak dalej solarwa.org. Nawet umiarkowana refleksyjność (na przykład jasna powierzchnia pod panelem) przyczynia się do uzyskania dodatkowych kilowatogodzin. Technologia ta dojrzała bardzo szybko – w połowie lat 2020. wiele dużych farm fotowoltaicznych na świecie zaczęło stosować moduły bifacjalne jako standard, aby uzyskać przewagę w produkcji.

Jedną z ważnych zalet paneli bifacjalnych jest to, że mogą pracować chłodniej niż monofacjalne w niektórych konfiguracjach solarwa.org. Jeśli panel jest ustawiony pionowo lub w inny sposób nie jest skierowany bezpośrednio na południowe słońce, pochłania mniej ciepła w tych szczytowych godzinach. Niższa temperatura panelu poprawia sprawność ogniw słonecznych (ponieważ ekstremalne ciepło może obniżyć chwilową wydajność panelu). Na przykład pionowe panele bifacjalne zwykle unikają pełnej ekspozycji na południowe słońce (ponieważ są skierowane na wschód-zachód), dzięki czemu ich powierzchnie pozostają chłodniejsze i pracują wydajniej przez cały dzień solarwa.org. Innymi słowy, każda energia, którą tracą przez to, że nie są skierowane bezpośrednio na słońce w południe, może być częściowo zrekompensowana tym, że przetwarzają światło słoneczne wydajniej, gdy je wychwytują, dzięki niższej temperaturze.

Podsumowując, panele bifacjalne są idealnym uzupełnieniem instalacji pionowych. Pionowo ustawiony panel monofacjalny generowałby energię tylko z jednej strony (albo poranne, albo popołudniowe słońce, ale nie oba). Dzięki zastosowaniu modułów bifacjalnych, pionowe farmy fotowoltaiczne mogą wykorzystywać obie strony każdego panelu, skutecznie podwajając użyteczną powierzchnię do generacji. To klucz, który odblokowuje pełny potencjał pionowych układów – pozwalając na wychwytywanie energii słonecznej przez więcej godzin w ciągu dnia i pod różnymi kątami. Następnie przyjrzymy się, dlaczego to połączenie pionowego projektu i technologii bifacjalnej budzi takie zainteresowanie i jakie unikalne korzyści oferuje.

Synergia pionowego projektu i technologii bifacjalnej

Połączenie montażu pionowego z panelami bifacjalnymi tworzy silną synergię, która rozwiązuje niektóre ograniczenia konwencjonalnych instalacji fotowoltaicznych. Oto kilka sposobów, w jakie to połączenie zapewnia unikalne korzyści:

Profil całodziennej produkcji energii: Tradycyjna farma fotowoltaiczna skierowana na południe ma jeden ostry szczyt mocy w okolicach południa. Dla porównania, farma z pionowymi bifacjalnymi panelami ustawionymi w osi wschód-zachód generuje dwa łagodniejsze szczyty – jeden rano (aktywna strona wschodnia), a drugi późnym popołudniem (aktywna strona zachodnia) solarwa.org. To tak, jakby mieć „dwie zmiany” produkcji energii słonecznej każdego dnia, jak zauważył jeden z entuzjastów fotowoltaiki sunzaun.com. Bardziej równomierny rozkład produkcji energii może lepiej odpowiadać typowym wzorcom zapotrzebowania na prąd (które często mają szczyty rano i wieczorem, gdy ludzie szykują się do pracy lub wracają do domu) sunzaun.com. Oznacza to również, że instalacja generuje użyteczną energię w godzinach, gdy tradycyjne panele mogą być bezczynne lub pracować z niską wydajnością. Na przykład farma w Kolorado, która zainstalowała pionowe bifacjalne panele, odnotowała szczytowe wartości produkcji około godziny 9:00 i 16:00, zamiast wszystkiego w południe solarwa.org. Taki profil produkcji jest bardzo ceniony, ponieważ może zmniejszyć obciążenie sieci w tych porannych i wieczornych okresach oraz ograniczyć potrzebę magazynowania energii w akumulatorach, aby pokryć zapotrzebowanie na prąd we wczesnych lub późnych godzinach dnia solarwa.org.
Ograniczenie redukcji produkcji w południe: W regionach bogatych w energię słoneczną czasami pojawia się nietypowy problem – zbyt dużo energii słonecznej w południe. Nadpodaż może zmusić operatorów sieci do ograniczania (wyłączania) niektórych farm fotowoltaicznych w godzinach największego nasłonecznienia, co prowadzi do marnowania potencjalnej energii. Pionowe bifacjalne farmy naturalnie produkują mniej w południe, więc rzadziej przyczyniają się do nadpodaży. Zamiast tego generują proporcjonalnie więcej w godzinach przejściowych, co pozwala wypełnić luki, gdy inne źródła energii słonecznej mają spadki produkcji solarwa.org. Jak zauważyli badacze z Uniwersytetu w Lipsku w Niemczech, powszechne wykorzystanie pionowych paneli PV może zmniejszyć zależność od gazowych elektrowni szczytowych lub dużych magazynów energii, ponieważ uzupełniają one czasowo tradycyjne płaskie instalacje fotowoltaiczne solarwa.org. W istocie, połączenie tradycyjnych i pionowych paneli słonecznych może zapewnić łagodniejszą krzywą podaży – tradycyjne panele pokrywają południe, pionowe panele pokrywają poranki i wieczory, a razem zapewniają bardziej stabilną produkcję energii przez cały dzień.
Dwustronne zbieranie energii: Dwustronny charakter oznacza, że farmy wertykalne wykorzystują światło z obu kierunków. Podczas wschodu słońca, wschodnia strona każdego panelu generuje energię, podczas gdy zachodnia może nawet wychwytywać odbite światło od ziemi lub atmosfery, i odwrotnie po południu. Nawet rozproszone światło w pochmurny dzień może w pewnym stopniu padać na obie strony, zwiększając uzysk energii. Ta możliwość zbierania światła w zakresie 360° jest szczególnie przydatna w środowiskach o wysokim albedo (powierzchniach odbijających światło). Na przykład zimą, gdy słońce jest nisko, światło odbijające się od pokrywy śnieżnej może znacznie zwiększyć wydajność tylnej strony paneli dwustronnych asahi.com. Wertykalne systemy dwustronne na wysokich szerokościach geograficznych korzystają z tego, produkując energię nie tylko z bezpośredniego słońca, ale także ze światła otoczenia, którego panel jednostronny nigdy by nie wychwycił.
Naturalnie czystsze i chłodniejsze panele: Jak wspomniano, panele ustawione pionowo łatwiej zrzucają śnieg i kurz. Nie ma płaskiej powierzchni, na której mógłby się gromadzić śnieg, a deszcz skutecznie zmywa obie strony. Firma rolnicza w Austrii, która wdrożyła pionowe panele dwustronne w 2022 roku, zgłosiła, że nigdy nie musieli ręcznie czyścić paneli – naturalny deszcz i pionowa orientacja utrzymywały je w czystości, wspomagane przez lokalny klimat pv-magazine.com. To obniża koszty utrzymania i utrzymuje wysoką wydajność. Dodatkowo, ponieważ pionowe panele dwustronne unikają bezpośredniego nasłonecznienia z góry, są chłodniejsze w południe. Niższa temperatura pracy może zwiększyć wydajność – pozwalając uzyskać więcej energii elektrycznej z jednostki światła słonecznego. Jedno z badań wykazało, że niższa temperatura paneli zamontowanych pionowo przyczyniła się do ich wyższej produktywności solarwa.org. To sytuacja korzystna dla obu stron: konstrukcja nie tylko wychwytuje światło z dwóch stron, ale także pasywnie ogranicza dwa typowe problemy wydajnościowe (zabrudzenia i przegrzewanie).

Krótko mówiąc, farmy wertykalne z panelami dwustronnymi tworzą bardziej stabilny i odporny system zasilania energią słoneczną. Generują energię wtedy i tam, gdzie inne mogą tego nie robić (pomyśl o śnieżnym poranku – panele dachowe mogą być pokryte śniegiem, ale pionowe prawdopodobnie są czyste i działają). Otwierają także nowe przestrzenie do instalacji paneli słonecznych (np. krawędzie pól, ogrodzenia, ściany miejskie) i dobrze integrują się z innymi sposobami użytkowania terenu. Ta synergia napędza rosnące zainteresowanie zarówno ze strony deweloperów solarnych, jak i społeczności rolniczej, co zobaczymy w kolejnych sekcjach.

Kluczowe korzyści i zastosowania

Wertykalne farmy słoneczne z panelami dwustronnymi oferują liczne korzyści i umożliwiają kreatywne zastosowania, których tradycyjne instalacje solarne nie są w stanie łatwo zapewnić. Poniżej przedstawiamy najważniejsze zalety wraz z przykładami z rzeczywistego świata, pokazującymi jak i gdzie te systemy są wykorzystywane:

Podwójne wykorzystanie ziemi – rolnictwo i energia słoneczna razem: Być może największą zaletą jest możliwość współdzielenia ziemi między produkcję energii a rolnictwo. Rolnicy mogą nadal uprawiać rośliny lub wypasać zwierzęta na ziemi, na której stoją pionowe panele słoneczne. Smukły profil paneli i szerokie odstępy umożliwiają swobodny przejazd traktorów i kombajnów, a uprawy nadal otrzymują dużo południowego słońca. asahi.com, pv-magazine-usa.com Na jednej z austriackich farm agrowoltaicznych rzędy dwustronnych pionowych paneli oddalonych od siebie o 9,4 metra zostały zainstalowane pomiędzy rzędami upraw; gospodarstwo nadal uprawia dynie i soję przy minimalnych zmianach pv-magazine.com. Wyniki upraw są obiecujące – plony dyni były porównywalne z polami nieosłoniętymi, a soja dojrzewała nieco dłużej, ale nadal dawała plony w rozsądnym czasie pv-magazine.com. W japońskim eksperymencie na polu ryżowym, jak wspomniano, spadek plonów ryżu wyniósł tylko około 5% przy panelach, co rolnik uznał za uczciwy kompromis w zamian za wytwarzaną energię elektryczną asahi.com. Agrowoltaika postrzegana jest jako win-win: rolnicy zyskują nowe źródło dochodu (sprzedaż energii) i potencjalnie pewne korzyści agronomiczne (takie jak zmniejszenie stresu cieplnego roślin), a społeczeństwo otrzymuje energię odnawialną bez poświęcania produkcji żywności. Jak ujął to Chad Higgins, profesor nadzwyczajny z Uniwersytetu Stanowego w Oregonie, agrowoltaika może zapewnić „prawdziwą synergię” – prowadząc do „więcej żywności, więcej energii, mniejszego zapotrzebowania na wodę, niższej emisji dwutlenku węgla i bardziej prosperujących społeczności wiejskich.” solarwa.org
Zmniejszony ślad powierzchniowy i wyższa gęstość energii: Panele pionowe bardzo efektywnie wykorzystują ziemię pod względem rozmieszczenia i pokrycia terenu. Ponieważ stoją pionowo, ich współczynnik pokrycia gruntu może być niski – co oznacza, że duża część ziemi pozostaje otwarta na inne zastosowania (rolnicze lub inne). Jedno z badań wykazało, że instalacje pionowe osiągnęły doskonałe wykorzystanie powierzchni gruntu, jednocześnie generując znaczną ilość energii, co jest atrakcyjną cechą w przypadku zastosowań z ograniczoną przestrzenią solarwa.org. W praktyce można ustawiać krawędzie pól, granice działek lub drogi panelami pionowymi tam, gdzie nie będą kolidować z podstawowym przeznaczeniem terenu. Na przykład winiarnia w Kalifornii zainstalowała pionowe panele bifacjalne wzdłuż rzędów winorośli – zasadniczo wkomponowując je w strukturę rusztowań – aby generować energię bez zmniejszania powierzchni winnicy solarwa.org. W gęstych strefach komercyjnych lub obiektach panele pionowe można montować na granicach parkingów, ogrodzeniach ochronnych, ekranach akustycznych lub elewacjach budynków – w miejscach, gdzie standardowe konstrukcje solarne lub panele dachowe mogą się nie zmieścić sunzaun.com. To zamienia wcześniej nieużywaną lub „martwą” przestrzeń w produktywne farmy fotowoltaiczne. Sugerowano nawet, że pionowe ogrodzenia solarne mogłyby zastąpić lub uzupełnić zwykłe ogrodzenia, zasadniczo dając ogrodzenie, które również przynosi zysk w postaci energii elektrycznej youtube.com. Ogólnie rzecz biorąc, pionowe instalacje bifacjalne mogą osiągać wyższą ilość energii na jednostkę powierzchni, biorąc pod uwagę, że teren pozostaje wielofunkcyjny – według jednego szacunku współużytkowanie gruntów rolnych z fotowoltaiką mogłoby przyczynić się do 20% całkowitej produkcji energii elektrycznej w USA bez zmniejszania plonów, jeśli zostałoby wdrożone na skalę krajową solarwa.org.
Poranny i wieczorny wzrost mocy (korzyści dla sieci): Dzięki orientacji wschód-zachód, pionowe farmy bifacjalne dostarczają więcej energii w godzinach porannych i późnopopołudniowych niż tradycyjne farmy. To duża korzyść dla sieci elektroenergetycznej i planistów energetycznych. Oznacza to, że energia słoneczna jest dostępna bliżej godzin szczytowego zapotrzebowania (które w wielu regionach przypadają na wczesny wieczór) i może zmniejszyć zależność od elektrowni opalanych paliwami kopalnymi lub baterii w celu wypełnienia luk. Niemiecki deweloper pionowych instalacji PV ujął to tak: „System pionowy zawsze produkuje energię elektryczną, gdy konwencjonalne systemy PV mają tendencję do produkowania mniej.” pveurope.eu W praktyce może to sprawić, że energia słoneczna będzie bardziej dyspozycyjna i zmniejszy potrzebę ograniczania nadmiaru produkcji w południe solarwa.org. Rozkładając produkcję energii na cały dzień, farmy pionowe mogą także lepiej wykorzystać taryfy czasowe – na niektórych rynkach energia poranna i wieczorna jest więcej warta niż energia w południe. Johannes Huber, inżynier projektu w Next2Sun, zauważył, że połączenie paneli bifacjalnych i bardziej użytecznego profilu produkcji może „prowadzić do ogólnego wzrostu wartości produkcji energii elektrycznej o 25%” dla systemu pionowego, nawet jeśli całkowita produkcja kWh jest nieco niższa, ponieważ więcej energii jest generowane w godzinach o najwyższej wartości pv-magazine.com.
Odporność na każdą pogodę (śnieg, chmury i upały): Pionowe panele bifacjalne wykazują wyraźne zalety w określonych warunkach pogodowych. W śnieżnych klimatach, jak wspomniano, łatwo zrzucają śnieg i mogą nawet generować energię z odbitego światła słonecznego od śniegu. To czyni je znacznie bardziej odpornymi na zimę. Tradycyjne panele przy dużych opadach śniegu mogą być wyłączone przez kilka dni, dopóki śnieg nie stopnieje lub nie zostanie usunięty, podczas gdy panele pionowe mogą działać z minimalnymi przerwami sunzaun.com, asahi.com. W pochmurną pogodę panele pionowe otrzymują rozproszone światło bardziej równomiernie z obu stron, co czasem zmniejsza różnicę wydajności względem paneli nachylonych. W bardzo gorące dni panele pionowe pracują nieco chłodniej (ponieważ nie pochłaniają pełnej siły południowego słońca bezpośrednio), co potencjalnie pozwala utrzymać lepszą sprawność solarwa.org. Te czynniki sprawiają, że farmy pionowe mogą mieć bardziej stabilną produkcję przez cały rok. W rzeczywistości dane z miejsc testowych pokazują, że w niektóre zimowe dni lub w określonych warunkach (takich jak zachmurzone niebo lub silne zabrudzenie paneli nachylonych), pionowe panele bifacjalne przewyższały tradycyjne panele nachylone o podobnej mocy sunzaun.com. Ich dwustronna konstrukcja częściowo zabezpiecza też przed pogodą – jeśli wschodnie niebo jest pochmurne o wschodzie słońca, ale później się przejaśnia, strona zachodnia nadal wychwyci popołudniowe słońce i odwrotnie.
Mniej konserwacji i większa trwałość: Orientacja i konstrukcja farm pionowych może uprościć konserwację. Jak wspomniano, jest mniej nagromadzeń brudu i śniegu, co oznacza rzadsze czyszczenie. Są też dowody na mniejsze zużycie: ponieważ panele nie są skierowane pionowo do góry, są mniej narażone na uderzenia gradu i zanieczyszczenia. Efektywnie prezentują węższy profil dla spadających obiektów. Wiele systemów pionowych wykorzystuje solidne mocowania (często dwusłupowe), aby stabilnie utrzymać panele; jeden z projektów nawet zawiesza panele z lekką elastycznością, by wytrzymały silny wiatr bez pękaniapveurope.eu. W austriackiej pionowej farmie PV z 4 500 modułami, tylko 7 paneli miało drobne uszkodzenia mechaniczne po pierwszych kilku latach – uszkodzenia przypisano pracom rolniczym i nawet te były przypadkami odosobnionymi pv-magazine.com. Ogólnie rzecz biorąc, jest nadzieja, że te systemy mogą działać dłużej i wymagać mniej napraw. To wciąż początek, ale oznaki są pozytywne: pionowe panele bifacjalne mogą być niskonakładowe w utrzymaniu, działać przez cały rok i mieć żywotność porównywalną z każdą konwencjonalną farmą fotowoltaiczną.
Korzyści mikroklimatu rolniczego: Ciekawym dodatkowym efektem, który pojawia się w badaniach nad agrowoltaiką, jest to, że częściowy cień rzucany przez panele słoneczne może poprawiać warunki uprawy niektórych roślin. Choć intuicyjnie wydaje się, że każdy cień szkodzi roślinom, badania pokazują, że w gorących i suchych warunkach zbyt duże nasłonecznienie może stresować rośliny i wysuszać glebę sunzaun.com. Uprawy takie jak sałata, owoce jagodowe czy nawet niektóre odmiany kukurydzy mogą cierpieć z powodu ekstremalnych upałów i silnej ekspozycji na słońce. Pionowe panele, które rzucają długie, wąskie cienie przesuwające się po polu, mogą zmniejszać intensywność popołudniowego słońca na roślinach i ograniczać parowanie. Wstępne eksperymenty wykazały, że może to oszczędzać wodę – gleba pod rzędami paneli słonecznych i wokół nich dłużej zachowuje wilgoć, co zmniejsza zapotrzebowanie na nawadnianie upraw pv-magazine-usa.com. Na przykład badanie Uniwersytetu w Liège (Belgia) wykazało, że pionowy system agrowoltaiczny znacząco ograniczył zapotrzebowanie na wodę dla nawadnianych upraw, ponieważ cień i efekt osłony przed wiatrem ze strony paneli pozwalały zachować wilgoć w glebie pv-magazine-usa.com. Istnieją również dowody na to, że niektóre rośliny tolerujące cień lub preferujące chłodniejsze warunki dają wyższe plony w systemie agrowoltaicznym niż w pełnym słońcu, szczególnie na terenach podatnych na suszę sunzaun.com. Efekty te zależą od rodzaju uprawy i klimatu, ale sugerują, że pionowe farmy słoneczne mogą pomóc łagodzić niektóre skutki zmian klimatu (takie jak intensywne upały i susze) w rolnictwie, oprócz generowania energii.

W świetle tych korzyści nie dziwi fakt, że zainteresowanie pionowymi systemami bifacjalnymi pojawia się z różnych stron – od deweloperów energii odnawialnej szukających innowacyjnych projektów, przez rolników poszukujących dodatkowych dochodów i odporności na zmiany klimatu, po decydentów szukających rozwiązań konfliktów dotyczących użytkowania gruntów. Jednak jak każda technologia, także ta ma swoje wyzwania i kompromisy, którym przyjrzymy się w dalszej części.

Wyzwania i wady

Chociaż pionowe farmy słoneczne z panelami bifacjalnymi są obiecujące, nie są pozbawione wyzwań. Do głównych wad i przeszkód należą:

Niższa całkowita produkcja energii (na panel): Ponieważ panel pionowy nie jest skierowany bezpośrednio na słońce w południe, zazwyczaj wytwarza mniej energii rocznie niż optymalnie nachylony panel skierowany na południe w tej samej lokalizacji. Nawet z efektem bifacjalnym panel zasadniczo zbiera ukośne światło słoneczne przez większość dnia (z wyjątkiem wczesnych i późnych godzin). Oznacza to, że możesz potrzebować zainstalować większą moc (więcej paneli lub większą powierzchnię paneli), aby uzyskać taką samą całkowitą produkcję kWh jak w przypadku konwencjonalnej farmy. Na przykład testy jednego entuzjasty fotowoltaiki wykazały, że średnia dzienna produkcja paneli pionowych była niższa niż paneli nachylonych – choć zestaw pionowy doganiał lub nawet przewyższał je zimą i w godzinach granicznych sunzaun.com. Dokładny deficyt zależy od lokalizacji – na bardzo wysokich szerokościach geograficznych lub w bardzo pochmurnych rejonach panele pionowe mogą wypadać stosunkowo lepiej, ale w słonecznych regionach równikowych pionowa orientacja straci dużo południowego słońca. W praktyce rolnik lub deweloper musi rozważyć dostępność ziemi i pożądany uzysk: jeśli celem jest maksymalna energia z jednego panelu, a ziemia jest tania, tradycyjne układy wygrywają. Systemy pionowe sprawdzają się, gdy ziemia jest ograniczona lub priorytetem jest podwójne wykorzystanie terenu, a nie maksymalna produkcja.
Wyższe koszty początkowe: Obecnie pionowe systemy agrowoltaiczne zwykle kosztują więcej przy budowie za wat niż standardowe farmy PV. Specjalnie zaprojektowane stelaże, głębsze fundamenty (aby utrzymać panele jak ogrodzenie przed wiatrem) oraz panele bifacjalne (które historycznie są nieco droższe niż monofacjalne) wszystko to podnosi cenę. Dla porównania, projekt pionowych paneli bifacjalnych w Austrii oszacował koszt konstrukcji montażowej na około 200 000 € za MW, w porównaniu do około 110 000 € za MW dla tradycyjnego systemu naziemnego w tym regionie pv-magazine.com. To prawie dwukrotnie wyższy koszt stelażu, choć ta różnica może się zmniejszyć wraz ze skalą i lokalnymi optymalizacjami. Same moduły bifacjalne obecnie mają niewielką nadwyżkę cenową (około 0,10–0,20 USD za wat więcej niż moduły monofacjalne) solarwa.org, choć ich cena spada, gdy stają się powszechne. Ponadto systemy pionowe mogą wymagać więcej okablowania elektrycznego na panel (ponieważ panele są bardziej rozproszone) oraz więcej ogrodzenia lub zabezpieczeń, ponieważ zajmują większy obszar w formie przypominającej ogrodzenie. Wszystkie te czynniki mogą podnieść początkową inwestycję. Z drugiej strony, zwolennicy argumentują, że uzysk energii na wat oraz wyższa wartość tej energii (dzięki lepszemu dopasowaniu czasowemu) mogą zrekompensować część tych kosztów. Jedna z analiz wykazała, że dodatkowy uzysk z paneli bifacjalnych i poprawiony profil produkcji mogą sprawić, że zlevelizowany koszt energii elektrycznej z systemu pionowego będzie porównywalny z systemem konwencjonalnym w dłuższej perspektywie solarwa.org. Mimo to wyższa cena początkowa może być barierą, zwłaszcza dla rolników lub małych deweloperów. Taiki Akasaka z Sharing Farm (japońskiego projektu agrowoltaicznego) szczerze przyznał, że chcieliby szerzej wdrożyć technologię pionowych paneli „jeśli będzie można je budować taniej” asahi.com.
Kwestie konstrukcyjne i wiatrowe: Pionowe panele zasadniczo działają jak żagle łapiące wiatr. Zaprojektowanie konstrukcji wsporczych i mocowań tak, aby wytrzymały silne wiatry (a nawet burze), jest kluczowe. Często oznacza to zastosowanie cięższych stalowych podpór, głębokich pali lub elastycznych konstrukcji montażowych, które mogą pochłaniać podmuchy wiatru. System Next2Sun, na przykład, wykorzystuje opatentowaną ramę, w której moduły są montowane na lekko elastycznych łożyskach – pomaga to zapobiegać pęknięciom paneli pod wpływem obciążeń wiatrowych, jednocześnie zachowując stabilność konstrukcji pveurope.eu. Dodatkowo, przy pionowej orientacji, aby rzędy nie zacieniały się nawzajem, konieczne jest szerokie rozstawienie. Jak wspomniano, rzędy mogą być oddalone od siebie o 8–10+ metrów w zależności od wysokości panelu, aby cień jednego rzędu nie padał na kolejny przy niskich kątach padania słońca pveurope.eu, pv-magazine.com. Oznacza to, że musisz dysponować wystarczająco długim terenem, aby odpowiednio je rozmieścić, co może skomplikować układ na działkach o nieregularnych kształtach. W przypadku bardzo dużych instalacji takie rozstawienie oznacza również niższą gęstość upakowania paneli na danym obszarze w porównaniu do gęsto upakowanych rzędów nachylonych – ponownie jest to kompromis pomiędzy efektywnością wykorzystania terenu a możliwością podwójnego zastosowania.
Zgodność z niektórymi uprawami lub zastosowaniami: Nie każda uprawa ani scenariusz są idealne dla wertykalnej agrowoltaiki. Wysoko rosnące uprawy (takie jak kukurydza w pełnej wysokości, trzcina cukrowa czy drzewa sadownicze) mogą zacieniać panele lub być przez nie blokowane. Jednym z rozwiązań jest zastosowanie regulowanych stelaży, które mogą podnieść panele wyżej nad ziemię, ale to zwiększa koszty i złożoność sunzaun.com, solarwa.org. Na stanowisku testowym Uniwersytetu Stanowego Kolorado panele wertykalne początkowo zainstalowano z kukurydzą, ale system zaprojektowano tak, by w razie potrzeby można było podnieść panele o kilka dodatkowych stóp dla wyższych upraw w przyszłości sunzaun.com. Integracja z hodowlą zwierząt (np. wypas bydła wokół paneli) również wymaga starannego zaprojektowania – jak pokazuje projekt Rutgers w New Jersey, może być konieczne zastosowanie dodatkowych elementów, takich jak schronienia dla zwierząt i ogrodzenia, aby chronić zarówno zwierzęta, jak i sprzęt solarny pv-magazine-usa.com. Istnieje także kwestia przyzwyczajeń rolników do niezakłóconych pól; wprowadzenie rzędów paneli oznacza zmianę sposobu prowadzenia prac polowych (choć w niewielkim stopniu). Wymaga to świadomości i czasem szkolenia – np. upewnienia się, że operatorzy traktorów znają prześwity lub odpowiedniego planowania siewu/zbiorów z uwzględnieniem rzędów paneli. Krzywa uczenia się i akceptacja wśród rolników stanowią wyzwanie. „Jeśli agrowoltaika oferuje tyle korzyści, dlaczego nie widzimy jej wszędzie?” – pyta Tim Montague, gospodarz podcastu Clean Power Hour – świadomość i edukacja są częścią problemu, ponieważ wielu rolników po prostu niewiele wie o tych systemach sunzaun.com. Przekonanie tradycyjnych rolników do wdrożenia infrastruktury solarnej na ich ziemi może wymagać czasu i wykazania sukcesu.
Przeszkody regulacyjne i polityczne: W niektórych regionach nie istnieje jasne ramy polityczne dla farm solarnych o podwójnym zastosowaniu. Przepisy dotyczące zagospodarowania przestrzennego mogą nie uwzględniać konstrukcji na polach, a programy wsparcia mogą być skierowane albo do rolnictwa, albo do fotowoltaiki, ale nie do obu jednocześnie. Zaczyna się to zmieniać – na przykład stany takie jak New Jersey uruchomiły programy pilotażowe Dual-Use Solar, aby specjalnie badać i wspierać agrowoltaikę pv-magazine-usa.com. Unia Europejska i kraje takie jak Niemcy również rozważają dostosowanie aukcji na energię odnawialną i zasad dopłat rolnych, by zachęcać do agri-PV (niemiecki projekt „pakietu solarnego” z 2023 roku zawierał zapisy dotyczące agrowoltaiki). Mimo to, uzyskanie pozwolenia na pionową farmę solarną na gruntach rolnych może rodzić unikalne pytania: Czy będzie to traktowane jako budowla rolnicza czy instalacja energetyczna? Czy ziemia nadal może być opodatkowana lub klasyfikowana jako rolna? Polityka będzie musiała nadążyć, by uznać i nagradzać podwójne korzyści. Eksperci branżowi, tacy jak Helge Biernath, CEO firmy Sunzaun zajmującej się pionową fotowoltaiką, podkreślają konieczność zmiany narracji: zamiast domagać się specjalnych zachęt dla agrowoltaiki, argumentuje on, że nie wdrożenie agrowoltaiki może zagrozić przyszłym plonom rolnym ze względu na stres klimatyczny dla upraw sunzaun.com. To odważne stanowisko, ale podkreśla potrzebę, by decydenci postrzegali agrowoltaikę jako strategię odporności na zmiany klimatu, a nie tylko projekt energetyczny.
Estetyka i postrzeganie społeczne: Pole pionowych paneli solarnych wygląda inaczej niż zwykła farma fotowoltaiczna czy typowe pole uprawne. W istocie tworzy rzędy metalowych „ogrodzeń” w krajobrazie, które mogą mieć do 2,5–3 metrów wysokości. Niektórym osobom taki efekt wizualny może się wydawać szokujący lub mogą obawiać się „uprzemysłowienia” wiejskiego krajobrazu. Akceptacja społeczna ma znaczenie; nawet tradycyjne farmy solarne czasem spotykają się z oporem typu NIMBY, a pionowe będą musiały się z tym również zmierzyć. Z drugiej strony, ponieważ pionowe farmy pozostawiają zieleń i otwartą przestrzeń między rzędami, niektórzy mogą uznać je za mniej uciążliwe niż jednolita „morze” pochylonych paneli. Wczesne projekty agrowoltaiczne często podkreślają minimalną zmianę wizualną – na przykład po instalacji na polu soi nadal widać zielone pola z okazjonalnymi rzędami paneli, a nie całkowicie niebiesko-czarną pokrywę solarną. Niemniej jednak deweloperzy muszą angażować społeczności i pokazywać korzyści. W Oregonie duży projekt agrowoltaiczny (Muddy Creek Energy Park o powierzchni 1 588 akrów) wywołał debatę – zwolennicy twierdzą, że będzie to modelowa farma o podwójnym zastosowaniu, podczas gdy niektórzy mieszkańcy są sceptyczni wobec czegokolwiek zajmującego tysiące akrów, nawet jeśli to projekt podwójnego użytku capitalpress.com. Podobnie jak w przypadku turbin wiatrowych czy tradycyjnych farm solarnych, pogodzenie rozwoju z lokalnymi obawami pozostaje wyzwaniem.

Podsumowując, pionowe bifacjalne farmy fotowoltaiczne muszą pokonać wyższe koszty początkowe, zapewnić solidną konstrukcję odporną na wiatr i warunki pracy w gospodarstwie, wpasować się w systemy upraw i hodowli zwierząt oraz poruszać się wśród regulacji i uwarunkowań społecznych. Wyzwania te są realne, ale są rozwiązywane dzięki innowacjom, zmianom w polityce oraz rosnącemu doświadczeniu z projektów pilotażowych. Koszty, na przykład, mają spaść wraz z budową kolejnych instalacji – podobnie jak pierwsze panele słoneczne były drogie, ale ich cena gwałtownie spadła dzięki masowej produkcji. Następnie przyjrzymy się bliżej czynnikowi kosztów i temu, jak ekonomia pionowej fotowoltaiki wypada w porównaniu z innymi rozwiązaniami.

Rozważania kosztowe

Opłacalność ekonomiczna to kluczowa kwestia dla każdego nowego podejścia do fotowoltaiki. Pionowe systemy bifacjalne wprowadzają inne czynniki kosztowe i oszczędności w porównaniu do standardowych instalacji PV:

Koszty kapitałowe początkowe: Jak wspomniano, należy spodziewać się wyższych kosztów początkowych dla farm pionowych, głównie ze względu na konstrukcje montażowe i ewentualnie panele bifacjalne. Skala tej nadwyżki może się różnić. W niektórych przypadkach sam grunt może kosztować mniej (jeśli używasz wąskiego pasa ziemi lub dzielisz go z rolnictwem, możesz nie musieć kupować lub dzierżawić tyle dedykowanej powierzchni, co w przypadku samodzielnej farmy fotowoltaicznej). Zachęty rządowe lub dotacje mogą odegrać rolę: uznając podwójne wykorzystanie, niektóre rządy subsydiują pilotażowe projekty agrowoltaiczne. Na przykład rząd Austrii przyznał 15% dotacji inwestycyjnej na pionową instalację agrowoltaiczną w Neudorf, ponieważ zachowała ona rolnicze wykorzystanie terenu pv-magazine.com. Podobnie, pilotażowy program New Jersey przekazał 2 miliony dolarów Rutgersowi na instalacje badawcze agrowoltaiki pv-magazine-usa.com, a Japonia w przeszłości przyznawała dotacje rolnikom wdrażającym współdzielenie energii słonecznej. Te zachęty pomagają zrekompensować dodatkowe koszty na etapie wczesnej adopcji.
Wydajność energetyczna i przychody: Chociaż farmy wertykalne produkują mniej kWh na zainstalowany kW niż farma ustawiona pod optymalnym kątem, wartość tych kWh może być wyższa. W wielu rynkach obowiązują taryfy czasowe lub opłaty za szczytowe zużycie, które sprawiają, że energia elektryczna wytwarzana rano/wieczorem jest bardziej opłacalna niż ta w południe. Jeśli sprzedaje się energię do sieci, farma wertykalna może średnio uzyskać wyższy przychód za kWh. Istnieje także potencjał na markę premium – na przykład rolnik może promować swoje uprawy jako zrównoważone, uprawiane pod panelami słonecznymi, co może przyciągnąć ekologicznie świadomych klientów lub kontrakty, choć obecnie to niszowy pomysł. Dodatkowo, farma zyskuje drugie źródło przychodu (sprzedaż energii lub oszczędności), które można dodać do dochodu z upraw. W jednym hipotetycznym przykładzie opublikowanym przez MarketWatch, 6 kW domowy wertykalny system bifacjalny może wygenerować ~9 000 kWh/rok (przy dobrym nasłonecznieniu), co przy cenie $0,16/kWh daje około $1 440 wartości rocznie solarwa.org. To wskazuje na solidny zwrot w dłuższym okresie, choć instalacja może kosztować więcej niż standardowy system 6 kW. Kalkulacja dla systemu na skalę farmy uwzględnia zarówno przychody z energii, jak i wszelki wpływ (pozytywny lub negatywny) na plon upraw. W wielu przypadkach nawet jednocyfrowy procentowy spadek plonów może zostać zrekompensowany zyskami z energii, zwłaszcza w przypadku upraw towarowych o niższej wartości.
Oszczędności operacyjne: Wertykalne agrowoltaiki mogą przynosić oszczędności operacyjne na kilka sposobów. Jednym z nich jest ograniczenie czyszczenia i konserwacji paneli – jak wspomniano, jeśli natura utrzymuje panele w czystości, wydajesz mniej na ekipy sprzątające lub roboty. Kolejnym są potencjalnie niższe koszty ubezpieczenia lub ryzyka. Na przykład, panele wertykalne są mniej narażone na uszkodzenia przez ciężki śnieg (częste zagrożenie dla paneli dachowych zimą). Mogą być także mniej podatne na kradzieże lub wandalizm, jeśli pełnią funkcję ogrodzenia zabezpieczającego teren. Na farmach mogą służyć jako wiatrochrony, potencjalnie zmniejszając uszkodzenia upraw przez wiatr lub erozję – to korzyść trudna do wyceny, ale realna. Z drugiej strony, trzeba uwzględnić możliwe nowe koszty: np. jeśli kierowca traktora przypadkowo zahaczy o rząd paneli, mogą pojawić się koszty naprawy, lub jeśli zwierzęta przegryzą przewody, konieczne będą środki ochronne. Praktyki zarządzania muszą się więc dostosować.
Trwałość i zwroty: Jeśli systemy wertykalne bifacjalne są dobrze zaprojektowane i utrzymane, powinny działać 25-30 lat, tak jak konwencjonalne farmy fotowoltaiczne (panele i inwertery mają te same okresy eksploatacji). Pytanie brzmi, czy ich wydajność pogarsza się szybciej czy wolniej niż zwykle. Istnieją przypuszczenia, że ponieważ panele wertykalne unikają najgorętszego słońca i gromadzą mniej brudu, ich degradacja wydajności w czasie może być wolniejsza – ale długoterminowe dane nie są jeszcze dostępne. Jeśli to prawda, może to oznaczać dłuższą użyteczność lub lepszą wydajność w późniejszych latach, poprawiając całkowity zwrot z inwestycji. Wczesni użytkownicy liczą także na to, że połączenie rolnictwa i energii może otworzyć nowe źródła przychodu (np. kredyty węglowe za rolnictwo przyjazne klimatowi lub płatności za usługi sieciowe, ponieważ ich profil generacji jest korzystny dla sieci).
Korzyści skali: W miarę jak powstaje coraz więcej projektów pionowych, producenci i instalatorzy prawdopodobnie znajdą sposoby na obniżenie kosztów. Już teraz firmy optymalizują systemy montażowe – na przykład stosując ramy modułów z fabrycznie nawierconymi otworami, dzięki czemu można je przykręcać bezpośrednio do słupków bez osobnych stelaży pv-magazine-usa.com. Tego typu uproszczenia mogą zmniejszyć zużycie stali i nakład pracy. Ceny paneli bifacjalnych również spadają, ponieważ stają się one standardem branżowym. Next2Sun, jeden z pionierów, współpracuje z producentami paneli (jak w przypadku niedawnej współpracy z chińskim producentem Huasun), aby dostosować moduły bifacjalne do zastosowań pionowych i obniżyć koszty pv-magazine.com. Jeśli roczne wolumeny instalacji pionowych systemów agrifotowoltaicznych podwoją się lub potroją w najbliższych latach (co już ma miejsce w Europie pv-magazine.com), korzyści skali powinny się poprawić, a premia kosztowa może się zmniejszyć. Eksperci branżowi podczas Intersolar Europe 2025 zauważyli, że dynamika rośnie, a instalacje pionowych PV przyspieszają, szczególnie na rynkach takich jak Włochy, Niemcy i Francja pv-magazine.com – co jest sygnałem, że bariery kosztowe są stopniowo pokonywane przez popyt i innowacje.

Podsumowując, perspektywy finansowe dla pionowych farm fotowoltaicznych są obiecujące, choć obecnie zależą od konkretnego projektu. Mają one duży sens w sytuacjach, gdy ziemia jest ograniczona lub droga, gdy szczególnie ceni się podwójne wykorzystanie terenu lub gdy taryfy zależne od pory dnia premiują ich profil produkcji. Mogą być mniej atrakcyjne wyłącznie pod względem najniższego kosztu za kWh tam, gdzie dostępna jest tania ziemia i liczy się maksymalna produkcja energii (w takich miejscach tradycyjna fotowoltaika może wciąż wygrywać). Jednak wraz z dojrzewaniem technologii i pojawianiem się kolejnych studiów przypadków potwierdzających ich wartość – nie tylko energetyczną, ale i dodatkowe korzyści – można oczekiwać dalszej poprawy opłacalności. Wymowne jest, że niektórzy decydenci już patrzą poza sam koszt; jak ujął to jeden z orędowników agrifotowoltaiki, „jeśli nie wdrożysz agrifotowoltaiki, nie uzyskasz plonów biomasy, których będziesz potrzebować w przyszłości”, podkreślając, że koszt zaniechania integracji fotowoltaiki z rolnictwem może być wyższy w świecie dotkniętym zmianami klimatu sunzaun.com.

Wpływ na środowisko i społeczeństwo

Pionowe farmy fotowoltaiczne z panelami bifacjalnymi mają konsekwencje wykraczające poza kwestie środowiskowe i społeczne, często bardzo pozytywne:

Ochrona gruntów i bezpieczeństwo żywnościowe: Umożliwiając podwójne wykorzystanie ziemi, systemy te pomagają uniknąć dylematu „żywność czy energia słoneczna”. Grunty rolne mogą nadal produkować żywność, a jednocześnie wytwarzać czystą energię. Jest to kluczowe w kontekście rozwoju odnawialnych źródeł energii – duże farmy fotowoltaiczne w niektórych regionach budzą obawy związane z wyłączaniem żyznych gruntów z produkcji rolnej. Agrowoltaika oferuje wyjście z tego konfliktu. Badanie przeprowadzone w 2019 roku przez naukowców z Uniwersytetu Stanowego w Oregonie wykazało, że współlokalizacja paneli słonecznych z rolnictwem na szeroką skalę mogłaby teoretycznie zapewnić do 20% zapotrzebowania USA na energię elektryczną przy minimalnym wpływie na plony, a jednocześnie stworzyć ponad 100 000 miejsc pracy na obszarach wiejskich solarwa.org. Wskazuje to na przyszłość, w której społeczności wiejskie są ośrodkami zarówno rolnictwa, jak i energetyki, zamiast poświęcać jedno na rzecz drugiego. Dodatkowo, utrzymanie podwójnego wykorzystania gruntów pomaga zachować krajobrazy wiejskie i tradycje rolnicze, co ma wartość społeczną.
Odporność na zmiany klimatu: Jak wspomniano, częściowe zacienienie przez pionowe panele może zmniejszyć stres cieplny roślin i ograniczyć parowanie, co jest korzystne w coraz gorętszym i suchszym klimacie. Istnieje również hipoteza, że rozdzielając duże otwarte pola rzędami paneli, można ograniczyć erozję wiatrową, a nawet stworzyć mikrośrodowiska korzystne dla niektórych owadów lub organizmów glebowych (w niektórych instalacjach agrowoltaicznych w alejkach między panelami sadzi się dzikie kwiaty lub rodzime trawy, by wspierać zapylacze). Wszystko to może zwiększyć odporność gospodarstw na ekstremalne zjawiska klimatyczne. Z punktu widzenia energetyki, rozłożenie produkcji energii słonecznej na więcej godzin w ciągu dnia (dzięki pionowym panelom) zwiększa odporność sieci – to jak dywersyfikacja „portfela” słonecznego na wypadek awarii lub okresów niestabilności. Może to również ograniczyć potrzebę korzystania z kopalnych źródeł energii rano i wieczorem, przyczyniając się do łagodzenia zmian klimatu poprzez redukcję emisji. Jednym z aspektów środowiskowych, na który należy zwrócić uwagę, jest wpływ konstrukcji na dziką faunę: pionowe ogrodzenia mogą potencjalnie utrudniać przemieszczanie się dużych zwierząt przez pola (choć ogrodzenia są już powszechne w rolnictwie). W niektórych miejscach może być konieczne odpowiednie rozmieszczenie lub projektowanie przyjazne dla zwierząt (np. małe przerwy lub korytarze dla zwierząt między sekcjami).
Zmniejszony ślad węglowy energii słonecznej: Bifacialne farmy wertykalne mogą poprawić czas zwrotu węglowego instalacji fotowoltaicznych. Produkcja paneli słonecznych i stalowych stelaży wiąże się z emisją dwutlenku węgla; zazwyczaj farma fotowoltaiczna „spłaca” ten ślad, generując czystą energię elektryczną w ciągu kilku lat. Ponieważ systemy wertykalne mogą generować stosunkowo bardziej wartościową energię elektryczną i unikać ograniczeń produkcji (co oznacza, że więcej ich potencjalnej produkcji jest faktycznie wykorzystywane), sprawiają, że wkład każdego panelu jest bardziej efektywny. Dodatkowo, jeśli rzeczywiście są trwalsze lub wymagają mniej konserwacji, zmniejsza to emisje związane z cyklem życia wynikające z wymiany części lub działań serwisowych. Te czynniki są obecnie trudne do dokładnego oszacowania, ale naukowcy badają, w jaki sposób agrivoltaika może ograniczyć całkowitą emisję nie tylko poprzez zieloną energię, ale także przez poprawę praktyk rolniczych (np. mniejsze użycie traktorów, jeśli zacienienie zmniejsza zapotrzebowanie na nawadnianie, a tym samym spalanie mniejszej ilości diesla). Jedno z badań modelowych zauważyło, że profil produkcji energii z pionowych paneli PV może umożliwić mniejsze wykorzystanie elektrowni gazowych lub magazynów energii, pośrednio unikając emisji z tych źródeł solarwa.org. Szerszy obraz pokazuje, że integracja energii z rolnictwem może przynieść systemy, które optymalizują wykorzystanie ziemi, wody i energii jednocześnie, potencjalnie odblokowując synergie, które redukują emisję gazów cieplarnianych bardziej, niż gdybyśmy zajmowali się każdym z tych aspektów osobno.
Efekty społeczne i ekonomiczne: Dla rolników posiadanie wertykalnej farmy fotowoltaicznej może zapewnić stały dochód (poprzez dzierżawy lub sprzedaż energii), który stanowi zabezpieczenie w latach słabych zbiorów lub przy zmiennych cenach płodów rolnych. Może to zwiększyć stabilność ekonomiczną obszarów wiejskich. Przekształca to także rolników i właścicieli ziemskich w interesariuszy energii odnawialnej, poszerzając grono zwolenników czystej energii. Mogą pojawić się nawet korzyści kulturowe; na przykład młodsze pokolenia mogą postrzegać nowoczesną fotowoltaikę na rodzinnej farmie jako ciekawą innowację, co może zachęcić ich do pozostania w rolnictwie zamiast wyjazdu do pracy w mieście. Niektóre projekty agrivoltaiczne mają komponenty edukacyjne lub badawcze (jak te na Rutgers i Colorado State), które angażują studentów i lokalne społeczności w naukę o zrównoważonym rozwoju pv-magazine-usa.com, sandboxsolar.com. Z drugiej strony, akceptacja społeczna wymaga starannego podejścia – ważna jest przejrzysta komunikacja, wizualne osłony (np. żywopłoty wzdłuż dróg, jeśli wygląd paneli budzi obawy) oraz wykazanie, że rolnictwo nadal funkcjonuje sprawnie obok paneli, aby uzyskać poparcie społeczności.
Krajobraz wizualny i wpływ kulturowy: Chociaż pionowe farmy fotowoltaiczne zmieniają wygląd pól, niektórzy twierdzą, że mogą stać się akceptowaną częścią nowoczesnego krajobrazu rolniczego, podobnie jak traktory czy systemy nawadniające. W Japonii, gdzie pionowe panele zaczynają pojawiać się na małych gospodarstwach, jedna z głównych gazet zauważyła, że „wydają się gotowe, by w nadchodzących latach przekształcić krajobraz kraju” asahi.com – to zmiana, ale taka, którą można kojarzyć z postępem i innowacją. Istnieje precedens: turbiny wiatrowe zmieniły wiejskie panoramy w ostatnich dekadach; być może teraz smukłe rzędy paneli słonecznych będą pojawiać się na polach. Jeśli zostanie to zrobione ze smakiem i w odpowiedniej skali, można je zintegrować bez znaczącej utraty walorów krajobrazowych, ale to kwestia subiektywna. Niektóre społeczności mogą woleć pionowe panele od ogromnych farm fotowoltaicznych, ponieważ przypominają ogrodzenia i mogą być postrzegane jako część rolniczego otoczenia, a nie przemysłowej ingerencji. Ciekawe będzie obserwować, jak zmienia się postrzeganie społeczne, gdy coraz więcej projektów pilotażowych przechodzi w pełnoskalowe wdrożenia.

W istocie pionowe bifacjalne farmy fotowoltaiczne oferują drogę do bardziej zrównoważonego użytkowania ziemi, łącząc cele związane z odnawialną energią z troską o rolnictwo i środowisko. Są narzędziem rolnictwa przyjaznego klimatowi – zapewniając cień i dodatkowy dochód rolnikom – oraz rozwoju OZE bez konfliktu o ziemię. Jak w przypadku każdej innowacji, ważne jest monitorowanie i łagodzenie ewentualnych negatywnych skutków (czy to dla bioróżnorodności, krajobrazu, czy działalności rolniczej), ale dotychczasowe doświadczenia z wielu krajów sugerują w większości pozytywny bilans. Kluczowym aspektem będzie dzielenie się wiedzą i zaangażowanie społeczności, aby osoby żyjące w otoczeniu tych systemów postrzegały je jako korzystne uzupełnienie swojego środowiska.

Porównanie pionowych i tradycyjnych instalacji fotowoltaicznych

Pomocne jest bezpośrednie porównanie pionowych bifacjalnych farm fotowoltaicznych z tradycyjnymi poziomymi (lub pochylonymi) farmami fotowoltaicznymi, aby zrozumieć ich mocne i słabe strony:

Orientacja i produkcja energii: Tradycyjne instalacje fotowoltaiczne są zazwyczaj ustawione pod kątem w stronę równika (np. skierowane na południe pod kątem ~20–40° na półkuli północnej) lub wykorzystują jednoosiowe trackery podążające za słońcem ze wschodu na zachód, by zmaksymalizować ekspozycję. Te rozwiązania mają na celu wychwycenie jak największej ilości światła słonecznego w ciągu dnia, co prowadzi do krzywej produkcji z wyraźnym szczytem w południe. Pionowe instalacje rezygnują z wychwytywania światła z góry na rzecz przechwytywania promieni o niskim kącie zarówno ze wschodu, jak i zachodu. Oznacza to bardziej płaską, szerszą krzywą produkcji z dwoma szczytami (rano/wieczorem) i dużym spadkiem w południe solarwa.org. Pod względem całkowitej energii, dobrze zoptymalizowana tradycyjna farma zwykle wygeneruje więcej kWh na zainstalowany kW niż farma pionowa, zwłaszcza latem. Jednak produkcja farmy pionowej może być bardziej użyteczna dla sieci. Można to porównać tak: farma pozioma to jak sprinter (zryw energii w południe), a farma pionowa to bardziej maratończyk (stała energia rozłożona w czasie).
Wydajność sezonowa: Zimą, gdy słońce jest nisko, panele nachylone na południe można ustawić pod dużym kątem, aby lepiej wychwytywać słabe światło słoneczne, podczas gdy panele pionowe (wschód-zachód) otrzymają trochę światła rano i po południu, jeśli słońce wschodzi/zachodzi wystarczająco daleko na południe. Jeśli śnieg pokrywa ziemię, panele nachylone na południe mogą nadal otrzymywać bezpośrednie światło słoneczne (jeśli same nie są pokryte śniegiem), ale panele pionowe będą całkowicie prostopadłe do zimowego słońca w południe (co oznacza, że słońce pada na ich krawędź). Z czysto geometrycznego punktu widzenia, panel skierowany na południe ma przewagę w zimowej produkcji. Jednak należy uwzględnić pokrywę śnieżną: panel pionowy prawdopodobnie będzie wolny od śniegu i dodatkowo skorzysta z odbitego światła od śniegu na ziemi, podczas gdy panel nachylony może być przykryty śniegiem po burzy aż do odśnieżenia. W miejscach z częstymi opadami śniegu systemy pionowe mogą faktycznie produkować więcej w sezonie zimowym właśnie z tego powodu, co zaobserwowano w testach, gdzie pionowe instalacje przewyższały nachylone w śnieżne dni sunzaun.com. W pochmurną zimową pogodę oba systemy produkują niewiele, ale pionowe mogą wychwycić więcej rozproszonego światła z obu stron. Latem tradycyjne panele wygrywają w południe (gdy słońce jest wysoko), ale panele pionowe mogą radzić sobie relatywnie lepiej wcześnie rano i późnym wieczorem podczas długich letnich dni. Porównanie sezonowe naprawdę zależy więc od szerokości geograficznej i klimatu. Warto zauważyć: w regionach o wysokiej szerokości geograficznej ze śniegiem, pionowe bifacjalne panele wykazały znaczącą produkcję zimą dzięki odbiciom, podczas gdy wiele systemów o stałym kącie pozostawało nieaktywne pod śniegiem asahi.com.
Użytkowanie terenu i gęstość: Tradycyjne farmy fotowoltaiczne często zajmują duże, ciągłe obszary; zasadniczo tam, gdzie są panele, ziemia pod nimi zazwyczaj nie jest wykorzystywana (jest mocno zacieniona i wypełniona konstrukcjami wsporczymi). Niektóre farmy wykorzystują tę przestrzeń do wypasu owiec lub sadzenia dzikich kwiatów (dla wsparcia zapylaczy), ale generalnie nie można uprawiać roślin pod zwartą warstwą paneli. Farmy pionowe wykorzystują ziemię w pasach – same panele mogą zajmować tylko niewielki procent powierzchni pola (często mniej niż 5–10%, w zależności od rozstawu rzędów). Reszta terenu może otrzymywać słońce i deszcz, a więc być wykorzystywana rolniczo lub pozostawiona jako otwarta przestrzeń. Jeśli chodzi o czystą moc na akr, tradycyjna, gęsto zabudowana farma może zainstalować np. 30 MW na kilometr kwadratowy, podczas gdy farma pionowa na tym samym obszarze, ze względu na rozstaw rzędów, może zainstalować znacznie mniej mocy (może rzędu 10 MW, jeśli rzędy są szeroko rozstawione pod uprawy). Jednak te 10 MW to dodatkowa moc do plonów, które daje ziemia, podczas gdy farma 30 MW całkowicie wypiera rolnictwo. Tak więc dla wyłącznie energetycznego wykorzystania tradycyjne rozwiązanie wygrywa pod względem watów na akr; dla łącznej produkcji (żywność + energia) wygrywa pionowe. Ponadto panele pionowe mogą wykorzystywać marginalne pasy, które tradycyjne panele mogłyby pominąć – np. wąskie skraje pól, wzdłuż kanałów irygacyjnych, pasy przy drogach itp. W takich miejscach porównywanie mocy na akr nie ma sensu, bo tradycyjne farmy i tak by tam nie powstały.
Utrzymanie i operacje: Oba systemy wymagają konserwacji (kontrole inwerterów, czyszczenie paneli, zarządzanie roślinnością pod panelami itp.). Tradycyjne farmy czasami cierpią z powodu gromadzenia się kurzu, zwłaszcza jeśli panele są ustawione pod mniejszym kątem (brud nie zsuwa się łatwo) – czyszczenie może być znaczące na pustyniach lub w suchych rejonach. Pionowe panele, jak zauważyliśmy, mają zalety samooczyszczania solarwa.org. Tradycyjne farmy mogą mieć łatwiejszy dostęp dla pojazdów serwisowych (ponieważ często mają wyraźne przejścia i bardziej jednolity układ), podczas gdy pionowe szeregi mogą być dosłownie ogrodzonymi rzędami, do których dostęp jest od końca lub przez dedykowane ścieżki. Jednak jeśli pionowa instalacja jest zintegrowana z ogrodzeniem, konserwacja może być tak prosta, jak patrolowanie linii ogrodzenia, co jest nieskomplikowane. Obecność upraw lub zwierząt nieco komplikuje konserwację pionowych farm – nie można jeździć wszędzie, gdzie się chce, trzeba szanować uprawy lub koordynować się z harmonogramem gospodarstwa. Tradycyjne farmy zwykle utrzymują niską roślinność (czasem przez wypas owiec lub koszenie), aby unikać zacienienia; pionowe farmy muszą pilnować, by wysokie uprawy nie zasłaniały paneli, ale jeśli to sama uprawa jest cenna, nie będzie się jej ścinać – wybiera się kompatybilne rośliny. Jest też więcej krawędzi dla dzikiej przyrody na pionowych farmach – ptaki lub gryzonie mogą poruszać się wokół paneli inaczej niż na otwartym polu. Nadal nie wiadomo, czy pionowe instalacje mają większą czy mniejszą liczbę szkodników (niektórzy rolnicy obawiają się, że ptaki mogą siadać na górze paneli i zostawiać odchody itp., ale to może się zdarzyć na każdej konstrukcji).
Potrzeby magazynowania energii: Jedną z podkreślanych zalet pionowych farm jest zmniejszenie potrzeby stosowania baterii do przesuwania energii słonecznej na późniejsze godziny dnia solarwa.org. Sieć oparta wyłącznie na tradycyjnej fotowoltaice może wymagać dużych magazynów energii lub elektrowni szczytowych, aby dostarczać prąd wieczorem po zachodzie słońca. Sieć z mieszanką, w tym pionową fotowoltaiką, miałaby więcej wbudowanej produkcji w późniejszych godzinach dnia. Trzeba jednak dodać, że tradycyjne farmy mogą również rozwiązać ten problem przez przewymiarowanie i dodanie magazynów, ale za dodatkową opłatą. Jeśli wyobrazisz sobie konwencjonalną farmę słoneczną 100 MW w porównaniu do pionowej farmy słonecznej 100 MW: ta konwencjonalna wyprodukuje ogromną ilość energii w południe (co może skutkować marnowaniem lub sprzedażą po niskiej cenie), a potem nic o 18:00; pionowa będzie miała skromniejszą produkcję w południe, ale nadal będzie produkować coś o 18:00, gdy konwencjonalna już nie. Tak więc konwencjonalna może potrzebować np. baterii 25 MW, by przesunąć część energii z południa na wieczór, podczas gdy pionowa może się obyć z dużo mniejszą baterią lub wcale, bo naturalnie wydłuża produkcję do wieczora. Dlatego planiści energetyczni widzą rolę pionowej fotowoltaiki w bilansowaniu sieci. To prawie jakby mieć wbudowany „tracker”, który śledzi zapotrzebowanie czasowe, a nie dokładną pozycję słońca.
Złożoność i elastyczność: Tradycyjna fotowoltaika to obecnie dobrze funkcjonujący system – tysiące instalatorów wie, jak ją wdrażać, koszty są dobrze znane, a wydajność bardzo przewidywalna. Pionowe farmy fotowoltaiczne to nowość; niewiele firm ma z nimi doświadczenie, a każda lokalizacja może wymagać indywidualnych dostosowań (warunki glebowe, optymalne odstępy między rzędami itp.). Jednak firmy takie jak Sunzaun, Next2Sun i inne oferują już wstępnie zaprojektowane rozwiązania dla pionowych systemów montażowych, co obniża złożoność dla użytkowników solarwa.org. Tradycyjną fotowoltaikę można również montować na trackerach, aby poszerzyć zakres produkcji (trackery podążają za słońcem, zapewniając więcej energii rano i po południu niż systemy o stałym nachyleniu), ale trackery wprowadzają ruchome części i wymagają konserwacji. Systemy pionowe osiągają podobnie szeroką produkcję bez ruchomych części, co jest ich zaletą. Z drugiej strony, systemy pionowe są mniej elastyczne w jednym sensie: nie można sezonowo regulować kąta nachylenia ani śledzić słońca – są z założenia stałe. Tradycyjne systemy o stałym nachyleniu można przynajmniej zoptymalizować pod kątem szerokości geograficznej (kąta) lub dostosować raz czy dwa razy w roku, jeśli ktoś chce zmienić kąt zimowy na letni. W praktyce jednak większość farm fotowoltaicznych utrzymuje jeden kąt przez cały rok.

Aby zobrazować porównanie: niemiecki ekspert ds. energii opisał pionową agri-PV jako generator zorientowany wschód-zachód, pozbawiony dużego południowego szczytu charakterystycznego dla konwencjonalnej fotowoltaiki pveurope.eu. Zauważył, że daje to „mniej konfliktów użytkowania, lepsze pokrycie zapotrzebowania na energię elektryczną i mniejsze wymagania dotyczące magazynowania” dla systemu energetycznego pveurope.eu. Tymczasem tradycyjny deweloper fotowoltaiki mógłby odpowiedzieć, że jeśli grunt jest dostępny i zależy nam tylko na maksymalnej liczbie megawatogodzin, tradycyjny układ (być może z baterią) może być prostszy i tańszy. Oba podejścia mają swoje miejsce i nie wykluczają się wzajemnie – przyszłe farmy fotowoltaiczne mogą łączyć oba typy, z panelami pionowymi wzdłuż obrzeży i tradycyjnymi w centrum pola, optymalizując jednocześnie wykorzystanie terenu i produkcję energii.

Podsumowując, tradycyjne instalacje fotowoltaiczne przodują w produkcji energii i mają przewagę kosztową oraz skalę, ale pionowe bifacjalne instalacje oferują lepszą efektywność wykorzystania terenu do celów podwójnych oraz bardziej przyjazny dla sieci profil produkcji. Wybór zależy od celów projektu: jeśli priorytetem jest współużytkowanie terenu i większa wartość dla sieci, pionowe rozwiązania są bardzo atrakcyjne; jeśli liczy się maksymalna produkcja i najniższy koszt, tradycyjne rozwiązania pozostają mocne. W miarę rozwoju sektora energetycznego (i integracji większej ilości fotowoltaiki z sieciami), wartość podejścia pionowego będzie rosła.

Obecne wdrożenia i projekty pilotażowe na świecie

Pionowe bifacjalne farmy fotowoltaiczne przeszły od koncepcji do rzeczywistości w licznych projektach pilotażowych, a nawet komercyjnych wdrożeniach na całym świecie. Na rok 2025 poniżej przedstawiamy wybrane wdrożenia i studia przypadków pokazujące, jak ta technologia jest stosowana:

Niemcy i Europa Środkowa: Niemcy są pionierem w dziedzinie wertykalnej agrowoltaiki. Startup Next2Sun, założony w 2015 roku, zbudował jedną z pierwszych i największych wertykalnych farm bifacjalnych w Europie. W 2020 roku ukończyli przełomową instalację agrowoltaiczną o mocy 4,1 MW w Donaueschingen-Aasen (Badenia-Wirtembergia) – rzędy bifacjalnych paneli na gruntach rolnych next2sun.com. Następnie Next2Sun rozszerzył projekty na kraje sąsiednie: na przykład elektrownię o mocy 1,9 MW w Neudorf w Austrii (uruchomioną w 2022 roku), która łączy uprawę dyni i soi z wertykalnymi panelami pv-magazine.com. Austriacka lokalizacja dostarczyła cennych danych; rolnicy Peter Gsell i Josef Gründl, właściciele systemu, zgłosili, że obecność paneli nie miała istotnego wpływu na wilgotność gleby, niezależnie od tego, czy rok był suchy, czy mokry pv-magazine.com, a terminy zbiorów były zbliżone do tradycyjnych pól (z lekkim wydłużeniem dla niektórych upraw, np. soi) pv-magazine.com. Podkreślili także niskie koszty utrzymania – od 2022 roku nie musieli czyścić paneli, ponieważ deszcz i śnieg utrzymywały je w czystości pv-magazine.com. Zainteresowanie w Europie szybko rośnie: przedstawiciele Next2Sun ujawnili podczas Intersolar Europe 2025, że ich roczne instalacje podwoiły się do 40 MW w 2024 roku (wzrost z 20 MW rok wcześniej), ponieważ popyt gwałtownie wzrósł w takich krajach jak Niemcy, Francja i Włochy pv-magazine.com. Francja i Włochy, borykające się z ograniczeniami gruntów i polityką wspierającą agrowoltaikę, mają kilka lokalizacji testowych i planują dziesiątki megawatów wertykalnych instalacji solarnych w winnicach i na polach uprawnych. W Europie Północnej (Holandia, Belgia), gdzie powszechne są gospodarstwa mleczne i otwarte pola, trwają testy wykorzystania wertykalnych ogrodzeń solarnych do wytwarzania energii bez zakłócania wypasu krów. Nawet w zaśnieżonej Szwajcarii wertykalne panele zostały zintegrowane z barierami dźwiękochłonnymi przy autostradzie (autostrada A13), aby jednocześnie redukować hałas i wytwarzać energię przez cały rok 8msolar.com.
Stany Zjednoczone: USA podjęły trend agrowoltaiki z pewnym opóźnieniem, ale szybko nadrabiają zaległości w latach 2024–2025. Jednym z przełomowych projektów jest realizacja w Burlington, Vermont, gdzie Next2Sun we współpracy z amerykańską firmą iSun zbudowały pierwszy komercyjny pionowy system agrowoltaiczny w kraju pveurope.eu. Budowa rozpoczęła się w 2024 roku na działce o powierzchni 1,5 hektara, na której znajdzie się 69 rzędów dwustronnych paneli, rozmieszczonych co około 30 stóp (9,1 m), a pomiędzy rzędami uprawiane będą warzywa, takie jak marchew i buraki pveurope.eu. Jeff Peck, dyrektor generalny iSun, powiedział, że system pionowy pozwala zachować „wartościową ziemię… niemal w całości” dla rolnictwa, pokazując dostosowanie do potrzeb rolników pveurope.eu. Ten projekt w Vermont to istotny dowód koncepcji dla większych farm dwufunkcyjnych w USA. Tymczasem pojawiają się badania i instalacje pilotażowe: Rolniczy ośrodek badawczy Uniwersytetu Stanowego Kolorado zainstalował w 2024 roku pionowe rzędy dwustronnych paneli (na stelażach Sunzaun) i z powodzeniem uprawiał kukurydzę, używając standardowego sprzętu rolniczego do poruszania się między rzędami sandboxsolar.com. W New Jersey Uniwersytet Rutgersa zainstalował 170 kW pionowy system na swojej farmie badawczej, wspierany przez stanowy Program Czystej Energii, aby badać wpływ na uprawy pastewne i wypas bydła między panelami pv-magazine-usa.com. Projekt ten obejmuje nawet schronienia dla zwierząt i poidła pod rzędami paneli, aby zintegrować je z hodowlą zwierząt pv-magazine-usa.com. W mniejszej skali niektórzy amerykańscy rolnicy samodzielnie wykonali „płoty solarne” – na przykład farma w Kolorado (Spring Hill Greens) zaadaptowała 26 kW dwustronny płot między szklarniami, aby zaspokoić swoje potrzeby energetyczne bez poświęcania powierzchni uprawnej solarwa.org. Przedstawiciele branży, tacy jak Helge Biernath z Sunzaun, aktywnie promują pionową agrowoltaikę poprzez podcasty i webinary, zauważając, że Europa i Azja są na prowadzeniu, ale zainteresowanie w USA szybko rośnie, gdy ludzie dostrzegają korzyści z efektywnego wykorzystania ziemi sunzaun.com. Rzeczywiście, niektórzy amerykańscy deweloperzy fotowoltaiki postrzegają obecnie agrowoltaikę jako sposób na zwiększenie akceptacji społecznej dla projektów solarnych – prezentując je jako ulepszenia rolnicze zamiastniż zamienniki. Lightstar Renewables, na przykład, ogłosiła projekty agrifotowoltaiczne (np. w Massachusetts), gdzie pionowe rzędy paneli umożliwią kontynuację uprawy i nawet poprawią siedliska dla zapylaczy, mając na celu pokazanie lokalnym społecznościom innego modelu farmy słonecznej igrownews.com.
Japonia i Azja Wschodnia: Japonia była jednym z pierwszych krajów, które przyjęły koncepcję współdzielenia energii słonecznej (agrifotowoltaiki) z konieczności – ograniczona ilość ziemi i dążenie do rewitalizacji społeczności rolniczych. Najwcześniejsze eksperymenty z pionowymi panelami fotowoltaicznymi w Japonii sięgają ponad dekady wstecz asahi.com, ale dopiero niedawno panele bifacjalne uczyniły to podejście bardziej wydajnym. Projekt pola ryżowego w Ashikaga City (wspomniany wcześniej) to przykład, o którym było głośno: Zainstalowany w maju 2024 roku przez firmę Sharing Farm, jest jednym z pierwszych tego typu w Japonii z nowoczesną technologią bifacjalną asahi.com. Panele stoją jak rzędy przegród na polu ryżowym, a nagranie z drona pokazujące maszynę do sadzenia ryżu manewrującą między rzędami paneli stało się viralem, ukazując, jak prace rolnicze mogą być kontynuowane asahi.com. Fakt, że plony ryżu spadły tylko o 5%, zaimponował wielu obserwatorom asahi.com, a projekt sprzedaje energię słoneczną firmie Marubeni Corporation do sieci asahi.com. Eksperci w Japonii spodziewają się proliferacji takich instalacji, zwłaszcza w północnych regionach, takich jak Hokkaido, gdzie obfite opady śniegu mogą sparaliżować tradycyjne instalacje fotowoltaiczne asahi.com. Przedstawiciel JPEA (Japan Photovoltaic Energy Association) prognozował 20–30% roczny wzrost wdrożeń pionowych paneli, głównie w tych śnieżnych rejonach asahi.com. Poza Japonią, inne kraje azjatyckie również badają pionową agrifotowoltaikę: W Korei Południowej pojawia się zainteresowanie wykorzystaniem pionowych paneli na granicach pól ryżowych (Korea Południowa zbudowała już słynną 20-milową ścieżkę rowerową zadaszoną panelami słonecznymi, choć była to bardziej konwencjonalna fotowoltaika). W Chinach zdecydowana większość instalacji słonecznych jest tradycyjna, ale naukowcy testowali pionowe bifacjalne instalacje na pustyniach, wykorzystując wysoki albedo piasków dla uzyskania dodatkowej energii z tylnej strony solarwa.org. Warto zauważyć, że niektórzy chińscy producenci już wytwarzają panele bifacjalne zoptymalizowane do montażu pionowego, przewidując globalny rynek dla takich systemów pv-magazine.com. Możemy się spodziewać, że gęsto zaludnione i położone na wysokich szerokościach geograficznych kraje Azji (Japonia, Korea Południowa, części Chin) będą w najbliższych latach żyznym gruntem dla pionowych farm fotowoltaicznych.
Inne regiony: W suchych regionach, takich jak Bliski Wschód czy Afryka Północna, pionowe panele bifacjalne mogłyby być wykorzystywane jako konstrukcje zacieniające, które jednocześnie pełnią funkcję generatorów słonecznych – na przykład do tworzenia zacienionych kanałów lub ścieżek. Choć nie są to ściśle „farmy”, byłyby to instalacje pionowe, które pozwalają oszczędzać wodę, ograniczając jej parowanie (podobnie jak koncepcja przykrywania kanałów panelami słonecznymi, co testowano w Indiach i Kalifornii z panelami płaskimi). W Europie, poza Niemcami, takie kraje jak Włochy inwestują w agrowoltaikę, aby chronić winnice i sady przed silnym słońcem i gradem – niektóre włoskie projekty wykorzystują podwyższone panele, ale pionowe są również rozważane tam, gdzie to odpowiednie (np. wzdłuż rzędów drzew w sadach). Afryka ma ogromny potencjał słoneczny, a systemy pionowe mogą znaleźć niszę w projektach rolnictwa wspólnotowego, gdzie cenne jest zarówno zapewnienie nawadniania (przez pompy solarne), jak i ochrona upraw. Startup we wschodniej Afryce, na przykład, rozważa agro-solarne ogrodzenia, które odstraszają słonie od pól, a jednocześnie generują prąd dla wiosek – to kreatywne, podwójne zastosowanie pionowych ogrodzeń solarnych.

Te wdrożenia pokazują pewien schemat: najpierw mniejsze projekty pilotażowe (często poniżej kilkuset kW) w celu przetestowania koncepcji, a następnie większe projekty komercyjne (wielomegawatowe), gdy wzrasta zaufanie. Do 2025 roku pionowe farmy słoneczne nie są już tylko eksperymentem. Tylko w Niemczech działa już kilkadziesiąt megawatów; w USA trwają solidne demonstracje; Japonia przyjęła ten pomysł jako element przyszłego krajobrazu. Przedstawiciele branży współpracują ponad granicami – projekt w Vermont to bezpośredni transfer niemieckiej technologii do USA, a japońskie firmy odwiedzały europejskie lokalizacje, by uczyć się najlepszych praktyk. Konferencje dotyczące agrowoltaiki coraz częściej wyróżniają systemy pionowe jako kluczową kategorię (np. konferencja AgriVoltaics 2024 miała całą techniczną wycieczkę „Vertical PV” w Niemczech agrivoltaics-conference.org).

Komentarze ekspertów podkreślają znaczenie tych projektów realizowanych w rzeczywistych warunkach. „Wprowadzenie fotowoltaiki słonecznej na tereny rolnicze w pobliżu ośrodków miejskich mogłoby zmniejszyć potrzebę ograniczania produkcji energii,” zauważył Helge Biernath, odnosząc się do problemów Kalifornii z nadprodukcją energii słonecznej oraz korzyści płynących z wytwarzania energii bliżej miejsca jej zużycia sunzaun.com. Zauważył również, że Europa ma przewagę częściowo dlatego, że „mają mniej ziemi” i musieli wprowadzać innowacje, aby mądrze wykorzystywać przestrzeń sunzaun.com. Teraz, dzięki namacalnym sukcesom, coraz więcej interesariuszy – od rolników po firmy energetyczne – zwraca na to uwagę. Wymowne jest, że nawet decydujący politycy i naukowcy angażują się w ten temat: Fraunhofer ISE w Niemczech wydzielił dedykowany startup agrifotowoltaiczny (Diveo GmbH), aby pomóc we wdrażaniu systemów, w tym pionowych pv-magazine.com, a rządy finansują badania mające na celu dopracowanie regulacji i modeli wydajności (jak DOE w USA oraz kilka projektów finansowanych przez UE). Dotychczasowe globalne studia przypadków sugerują, że przy odpowiednim dostosowaniu do lokalnych potrzeb (rodzaje upraw, warunki pogodowe itp.), pionowe farmy słoneczne mogą odnieść sukces w różnych kontekstach.

Perspektywy na przyszłość i innowacje

Patrząc w przyszłość, pionowe farmy słoneczne z panelami bifacjalnymi wydają się być na progu znaczącego rozwoju i udoskonaleń. Oto kilka kluczowych przyszłych trendów i innowacji, na które warto zwrócić uwagę:

Skalowanie i powszechna adopcja: To, co zaczęło się jako niszowa koncepcja, jest na progu komercyjnego rozwoju. Analitycy branżowi prognozują szybki wzrost agrowoltaiki ogółem – raport Global Market Insights wycenił rynek agrowoltaiki na 6,3 miliarda dolarów w 2024 roku i przewiduje stały wzrost w latach 2020. gminsights.com. Znaczną część tego mogą stanowić systemy pionowe, biorąc pod uwagę ich atrakcyjność. W krajach takich jak Niemcy, pionowa agri-PV przechodzi z fazy pilotażowej do wdrożenia wspieranego przez politykę; rządowa mapa drogowa odnawialnych źródeł energii z 2023 roku wyraźnie uwzględnia agrowoltaikę jako kluczową strategię rozwoju fotowoltaiki bez konfliktu o grunty roedl.com. Możemy zobaczyć specyficzne zachęty (taryfy gwarantowane lub dodatkowe kredyty) dla projektów agrowoltaicznych w kolejnych jurysdykcjach, co przyspieszy wdrażanie. Oczekiwany w Japonii wzrost liczby pionowych paneli o 20-30% rocznie (głównie w regionach śnieżnych) asahi.com wskazuje na szybkie tempo rozwoju. Jeśli te wskaźniki się utrzymają, w ciągu 5 lat pionowe farmy mogą stanowić zauważalną część nowych mocy fotowoltaicznych w tych rynkach. Amerykańska ustawa o redukcji inflacji (IRA) również zawiera przepisy i finansowanie, które mogą obejmować instalacje agrowoltaiczne (na przykład poprzez programy energetyczne USDA na obszarach wiejskich i granty DOE), co może pośrednio wspierać projekty pionowe. Powstawanie nowych firm (takich jak wspierany przez Fraunhofera Diveo w Niemczech pv-magazine.com) oraz partnerstw (na przykład producent modułów Huasun współpracujący z Next2Sun w celu dostarczania zaawansowanych paneli bifacjalnych pv-magazine.com) prawdopodobnie usprawni łańcuch dostaw i know-how dla tych systemów.
Ulepszenia technologiczne: Można się spodziewać, że technologia paneli będzie jeszcze lepsza i zoptymalizowana do zastosowań pionowych. Obecne panele bifacjalne mają bifacjalność (wydajność tylnej strony względem przedniej) na poziomie około 70-95%. Nowe konstrukcje, zwłaszcza z ogniwami heterozłączowymi, osiągają bifacjalność >95% pv-magazine.com, co oznacza, że tylna strona jest prawie tak samo wydajna jak przednia. To w praktyce maksymalizuje możliwości panelu pionowego w wykorzystaniu światła odbitego. Możemy też zobaczyć panele bifacjalne, które są częściowo przezroczyste (przepuszczają więcej światła do upraw) lub panele o zmiennej przezroczystości. Kolejną innowacją mogą być zintegrowane reflektory lub dyfuzory: na przykład małe reflektory u podstawy paneli, które kierują więcej światła na tylną stronę w warunkach niskiego nasłonecznienia. Jeden z pomysłów badaczy to pionowe panele bifacjalne w układzie wschód-zachód z regulowanymi reflektorami na ziemi, które zwiększają produkcję zimą couleenergy.com – coś w rodzaju hybrydy między koncentratorami słonecznymi a pionowymi panelami PV. Materiały także się poprawiają: powłoki antyrefleksyjne minimalizujące olśnienie (ważne, jeśli panele stoją przy autostradach lub domach) oraz powłoki antyzabrudzeniowe, które jeszcze bardziej ograniczają osiadanie kurzu.
Inteligentniejsze projektowanie i optymalizacja: Dzięki większej ilości danych z pilotaży inżynierowie coraz lepiej modelują wydajność pionowych paneli bifacjalnych. Początkowo standardowe narzędzia do symulacji PV miały trudności z dokładnym przewidywaniem uzysku energii z pionowych instalacji bifacjalnych (ze względu na nietypową geometrię i czynniki albedo) sandboxsolar.com. Obecnie firmy i naukowcy dopracowują te modele, uwzględniając takie aspekty jak lokalne warunki pogodowe, precyzyjna refleksyjność podłoża, odstępy między rzędami itd. Możemy się spodziewać, że pojawi się oprogramowanie do projektowania dedykowane agrifotowoltaice, umożliwiające indywidualną optymalizację: np. dla danego typu uprawy i szerokości geograficznej program zasugeruje optymalną wysokość panelu, odstępy i orientację, by zrównoważyć wzrost roślin i produkcję energii. Trwają też prace nad śledzeniem pionowych paneli – brzmi to nieintuicyjnie, ale można mieć pionowy panel, który latem lekko się przechyla lub obraca, by nieco zmienić kąt. Niektóre systemy eksperymentalne stosują „dynamiczny” układ pionowy, gdzie panel może obracać się o 20-30° na wschód lub zachód w razie potrzeby (większa złożoność, ale potencjalnie wyższy roczny uzysk). Jednak wielu przedstawicieli branży uważa, że prostota jest kluczowa, a stałe pionowe panele bifacjalne są wystarczająco niezawodne.
Integracja z magazynowaniem energii i siecią: Wraz z rozwojem pionowych farm fotowoltaicznych, prawdopodobnie będą one łączone z magazynami energii (bateriami), aby zapewnić bardziej stabilne dostawy prądu. Chociaż rozproszenie generacji zmniejsza zapotrzebowanie na magazynowanie, posiadanie pewnej ilości magazynu na miejscu pozwala przesuwać nadwyżki energii z rana na wieczorne szczyty lub zapewniać zasilanie w pochmurne dni. Startup Diveo (z Fraunhofer ISE) wyraźnie dąży do integracji agrowoltaiki z systemami magazynowania, tworząc hybrydowe elektrownie na farmach pv-magazine.com. Możliwe, że rolnicy będą wykorzystywać połączenie fotowoltaiki i magazynowania nie tylko do sprzedaży energii, ale także do zasilania pomp nawadniających w czasie dopasowanym do produkcji prądu (oszczędzając wodę i energię). Na poziomie sieci, jeśli wiele pionowych farm zostanie uruchomionych, operatorzy sieci będą uwzględniać ich profile generacji w planowaniu. Może to prowadzić do farm fotowoltaicznych jako aktywów sieciowych, które zapewniają wsparcie napięcia rano i wieczorem oraz uzupełniają energię z wiatru lub tradycyjnych paneli. W istocie, pionowa fotowoltaika może pomóc złagodzić słynną „krzywą kaczki” (gdy zapotrzebowanie netto spada w południe i gwałtownie rośnie wieczorem), wypełniając „brzuch kaczki” i łagodząc jej „szyję”.
Szerszy zakres zastosowań: W przyszłości możemy zobaczyć pionowe panele bifacjalne w miejscach, które dotąd nie były typowe. Na przykład rolnictwo miejskie – na dachach mogą pojawić się rzędy pionowych paneli z ogrodnictwem szklarniowym pomiędzy nimi. Przetestowano to już na małą skalę: pionowe panele na płaskich dachach, co ciekawe, mogą przewyższać nachylone w zaśnieżonych miastach, ponieważ pionowe produkują prąd zimą, gdy nachylone są zasypane śniegiem pv-magazine.com. Dlatego instalacje miejskie mogą przyjąć pionowe panele na dachach, by zoptymalizować produkcję zimą i zwolnić miejsce na inne zastosowania (np. urządzenia HVAC lub ogrody dachowe między rzędami paneli). Kolejnym potencjalnym obszarem jest integracja ze szklarniami: montaż pionowych paneli bifacjalnych na bokach szklarni lub w pasach w ścianach, które generują energię, ale nadal przepuszczają wystarczająco dużo światła dla roślin. Można też pomyśleć o akwawoltaice – pionowe panele na stawach rybnych lub w zbiornikach, gdzie działają jako przegrody generujące prąd i być może zapewniają cień, który preferują niektóre gatunki akwakultury.
Polityka i perspektywy rynkowe: Decydenci coraz częściej dostrzegają agrifotowoltaikę. W dyskusjach nad polityką rolną UE pojawiły się propozycje, by gospodarstwa podwójnego użytku kwalifikowały się do dopłat rolniczych (aby rolnicy nie byli karani za instalację paneli słonecznych na swojej ziemi). W USA stany takie jak Massachusetts i New Jersey wprowadzają jasne wytyczne dotyczące podwójnego użytku, dzięki czemu rolnicy mogą otrzymywać kredyty za energię odnawialną, jednocześnie utrzymując produkcję rolną. Możemy spodziewać się publikacji kolejnych formalnych standardów i dobrych praktyk – na przykład dotyczących wysokości paneli dla różnych maszyn, sposobów dokładnego pomiaru wpływu na plony itp. Certyfikacja systemów to także kolejny krok: pionowy system Sunzaun niedawno przeszedł certyfikację UL w USA, jako pierwszy tego typu solarwa.org, co toruje drogę do łatwiejszego uzyskiwania pozwoleń i finansowania. Jeśli rynki węglowe i certyfikaty zrównoważonego rozwoju będą się rozwijać, produkty agrifotowoltaiczne (np. plony „wyhodowane pod słońcem”) mogą osiągać wyższe ceny lub zapewniać dodatkowe zachęty.
Opinia publiczna i ekspertów: Jak dotąd wielu ekspertów jest optymistycznie nastawionych. Naukowcy często wskazują agrifotowoltaikę jako kluczowy element zrównoważonej przyszłości. W komentarzach podkreśla się, że nie chodzi tylko o energię odnawialną, ale o całościowe przemyślenie sposobu użytkowania ziemi. Na przykład Chad Higgins (OSU) entuzjastycznie mówi o synergii (więcej żywności i więcej energii) solarwa.org, a Helge Biernath (Sunzaun) z pasją łączy agrifotowoltaikę z zapewnieniem biomasy żywnościowej w warunkach zmian klimatu sunzaun.com. Te narracje prawdopodobnie staną się bardziej powszechne – będziemy słyszeć o farmach słonecznych, które karmią społeczności i gospodarstwach, które zasilają społeczności w jednym zdaniu. Można sobie wyobrazić przyszłe doniesienia medialne, np. „Rodzinna farma produkuje 100 akrów pszenicy i 2 MW energii słonecznej” jako normę. Decydenci również doceniają pomysł ograniczania konfliktów o ziemię, które w przeszłości wstrzymywały projekty. Jeśli pionowe farmy słoneczne wykażą wysokie plony i zadowolonych rolników, mogą przekonać niektórych sceptyków (np. tych obawiających się utraty gruntów rolnych) do poparcia.

W kontekście innowacji warto wspomnieć, że testowane są także alternatywne pionowe konstrukcje: na przykład konfiguracje paneli w kształcie litery V (dwa panele połączone w odwrócone „V”, z których jeden skierowany jest na wschód, a drugi na zachód), które można zamontować na jednym słupie – daje to podobny efekt jak pionowy płot, ale być może zajmuje mniej miejsca i pozwala na lekkie nachylenie po obu stronach dla zwiększenia wydajności. Badania z 2025 roku wykazały obiecujące wyniki modelowania takich bifacjalnych systemów w kształcie V dla niektórych upraw solarfarmsummit.com. Innym pomysłem są ruchome systemy agrifotowoltaiczne – panele, które można przesuwać lub usuwać podczas określonych prac polowych lub sezonów (np. montować panele tylko poza sezonem uprawy danej rośliny). Jednak dodatkowa złożoność może sprawić, że będzie to mniej atrakcyjne niż po prostu projektowanie statycznych systemów, które umożliwiają uprawę przez cały rok.

Perspektywy są takie, że pionowe farmy fotowoltaiczne przejdą z fazy eksperymentalnej do standardowej opcji w zestawie narzędzi solarnych. Nie zdziw się, jeśli za kilka lat przejedziesz obok gospodarstwa i zobaczysz coś, co wygląda jak rząd szklanych ogrodzeń błyszczących w słońcu, albo usłyszysz o dużym projekcie na skalę przemysłową, który wybrał pionowy, bifacjalny układ, aby poprawić integrację z siecią. Synergia polegająca na zbieraniu światła słonecznego z dwóch stron i współdzieleniu ziemi między energią a rolnictwem to przekonujące rozwiązanie wielu problemów – a właśnie takich rozwiązań świat potrzebuje więcej.

Aby zapożyczyć słowa wczesnego użytkownika, rolnika Petera Gsella z Austrii: „Jestem przeciwny wykorzystywaniu fotowoltaiki na gruntach rolnych” (mając na myśli tradycyjne pokrywanie pola panelami) „…jednak [przy pionowej agrowoltaice] ziemia pozostaje uprawna.” pv-magazine.com Nawet nie brał poważnie pod uwagę tradycyjnych podwyższonych zadaszeń solarnych z powodu problemów z zacienieniem w Europie Północnej pv-magazine.com, ale podejście pionowe zmieniło jego zdanie. To podejście, gdy zostanie udowodnione na większą skalę, może zmienić wiele opinii. Pionowe farmy fotowoltaiczne pokazują, że energia słoneczna i rolnictwo nie muszą ze sobą konkurować – mogą dosłownie stać obok siebie, z korzyścią dla obu. W nadchodzących latach ten koncept prawdopodobnie rozkwitnie od pilotażowych polet do rozległych pól „solarnych upraw”, dostarczających czystą energię i prawdziwą żywność jednocześnie.

Podsumowanie

Pionowe farmy fotowoltaiczne wykorzystujące panele bifacjalne stanowią niezwykłą innowację na styku energii odnawialnej i użytkowania gruntów. Zamieniają ogrodzenia, marginesy pól i inne pionowe powierzchnie w generatory energii bez wypierania podstawowego przeznaczenia ziemi. Jak widzieliśmy, oferują szereg korzyści: bardziej rozproszoną produkcję energii w ciągu dnia, utrzymanie produkcji rolnej, zmniejszenie zajętości terenu oraz odporność w trudnych warunkach klimatycznych (śnieg, upały itp.). Projekty realizowane w latach 2024–2025 – od japońskich pól ryżowych, przez niemieckie pola dyniowe, po amerykańskie gospodarstwa badawcze – potwierdziły, że to podejście może działać, często przekraczając oczekiwania w zakresie utrzymania plonów i generowania znacznych ilości energii elektrycznej. Eksperci i liderzy branży coraz częściej promują agrowoltaikę jako kluczową strategię na rzecz zrównoważonej przyszłości, a ramy polityczne powoli się rozwijają, by ją wspierać.

Oczywiście należy rozwiązać takie wyzwania jak wyższe koszty początkowe i złożoność projektowania, ale trwające innowacje i korzyści skali szybko poprawiają sytuację. Impet wyraźnie rośnie: firmy zwiększają skalę instalacji, rolnicy dzielą się historiami sukcesu, a naukowcy opracowują lepsze narzędzia do optymalizacji tych systemów. W świecie, w którym presja zmian klimatu, bezpieczeństwa żywnościowego i potrzeb energetycznych stale rośnie, pionowe bifacjalne farmy fotowoltaiczne oferują przekonującą synergię – sposób na zwielokrotnienie produktywności ziemi poprzez łączenie funkcji.

Jak zauważył jeden z prezesów firm z branży czystej energii, nadszedł czas, by myśleć szerzej niż tylko o zachętach i uznać, że integracja energii słonecznej z rolnictwem wkrótce może stać się koniecznością, a nie tylko opcją, aby utrzymać zarówno nasze dostawy żywności, jak i cele związane z czystą energią sunzaun.com. Stojąc w połowie lat 20. XXI wieku, pionowe farmy fotowoltaiczne przechodzą z fazy eksperymentalnej do komercyjnej rzeczywistości. Rewolucjonizują zarówno energetykę słoneczną, jak i rolnictwo, udowadniając, że dzięki odrobinie pomysłowości możemy zbierać energię słoneczną na więcej niż jeden sposób – i wprowadzać przyszłość, w której panele słoneczne i uprawy rosną obok siebie, jednocześnie zasilając i żywiąc świat.

Źródła

Sunzaun Blog – Pionowa fotowoltaika zmienia zasady gry (lipiec 2025): Definicja pionowej fotowoltaiki i zalety w zastosowaniach komercyjnych sunzaun.com.
Solar Washington – Pionowe bifacjalne panele słoneczne zwiększają produkcję energii, oszczędzają miejsce… (marzec 2024): Wyjaśnienie pionowych paneli bifacjalnych, badania nad wzrostem wydajności +5–30%, podwójne szczyty i chłodniejsza praca solarwa.org.
Asahi Shimbun – Pionowe panele słoneczne zmienią wygląd japońskich pól uprawnych (6 lipca 2025): Wyniki prób agrifotowoltaiki na polach ryżowych (spadek plonów o 5%), cytat Taiki Akasaki z Sharing Farm o rozprzestrzenianiu technologii, wypowiedź przedstawiciela JPEA o zaletach przy śniegu i tempie wzrostu asahi.com.
pv magazine – Bliższe spojrzenie na pionową agrifotowoltaikę (11 lipca 2025): Szczegóły projektu Next2Sun 1,9 MW w Austrii – odstępy 9,4 m, brak potrzeby czyszczenia, minimalny wpływ na terminy upraw, porównanie kosztów (200 tys. € vs 110 tys. € za MW), cytat Hubera o 25% wyższej wartości z bifacjalnych paneli + profil pv-magazine.com.
Sunzaun Blog – Podsumowanie podcastu Clean Power Hour (lipiec 2025): Cytat Helge Biernatha (CEO Sunzaun) o konieczności agrifotowoltaiki dla przyszłych plonów biomasy, cytat Tima Montague o redukcji stresu roślin, różnice w adopcji USA vs Europa, testy Sandbox Solar & CSU z kukurydzą, świadomość/polityka jako bariery sunzaun.com.
pv magazine – Next2Sun & iSun budują pierwszą pionową agri-PV w USA (2 stycznia 2024): Projekt w Vermont, 1,5 ha, 69 rzędów co 9,14 m, uprawy pomiędzy, cytat Jeffrey’a Pecka (iSun) o ochronie gruntów, cytat CEO Next2Sun Heiko Hildebrandta o produkcji energii, gdy konwencjonalna PV produkuje mniej, korzyści dla pokrycia zapotrzebowania i mniejszych potrzeb magazynowania pveurope.eu.
pv magazine USA – Nowojerska farma bada agrowoltaikę (9 kwietnia 2024): System pionowy Rutgers 170 kW (Sunstall/Sunzaun), wypas bydła i uprawa pasz z pionowymi panelami, finansowane przez stan NJ, bifacjalne moduły ZnShine 450 W, wcześniejsza instalacja Sunzaun w winnicy, belgijskie badanie dotyczące zmniejszonego zużycia wody do nawadniania, badanie OSU: 20% energii elektrycznej w USA i redukcja CO₂ o 330 tys. ton, cytat Chada Higginsa „agrowoltaika zapewnia prawdziwą synergię… więcej żywności, więcej energii, mniejsze zapotrzebowanie na wodę…” pv-magazine-usa.com, solarwa.org.
pv magazine – Wzrost pionowej agrowoltaiki (22 maja 2025): Wywiad Intersolar 2025 – Next2Sun podwoiło instalacje do 40 MW w 2024 roku, pionowa fotowoltaika rozwija się we Włoszech, Niemczech, Francji pv-magazine.com.

Bifacial Solar Panels: Everything You NEED to Know Before You Buy

Watch this video on YouTube.

Pionowe farmy słoneczne: Jak panele bifacjalne rewolucjonizują energetykę słoneczną w 2025 roku

Czym są pionowe farmy słoneczne?

Jak działają panele słoneczne bifacial

Synergia pionowego projektu i technologii bifacjalnej

Kluczowe korzyści i zastosowania

Wyzwania i wady

Rozważania kosztowe

Wpływ na środowisko i społeczeństwo

Porównanie pionowych i tradycyjnych instalacji fotowoltaicznych

Obecne wdrożenia i projekty pilotażowe na świecie

Perspektywy na przyszłość i innowacje

Podsumowanie

Źródła

Mateusz Brzeziński

Search

Latest Posts

Nadchodzą baterie sodowo-jonowe – tańsze, bezpieczniejsze i gotowe zrewolucjonizować baterie litowo-jonowe

Cicha rewolucja w utrzymaniu ruchu dzięki AI: Przewodnik po konserwacji predykcyjnej i preskrypcyjnej – na czym polega, kto wygrywa i jak zacząć

Miłość owadów kontra szkodniki: Jak syntetyczne feromony po cichu zastępują pestycydy w Twojej żywności — co musisz wiedzieć w 2025 roku

Satelity napędzane wodą? Rewolucyjny napęd zmieniający loty kosmiczne

Wyciszenie drgań: Jak dynamiczne adaptacyjne izolatory wibracji rewolucjonizują kontrolę drgań

Zapomnij o okularach 3D: Holograficzne ekrany trafiają na Twój biurko, deskę rozdzielczą i do gabinetu lekarskiego (Mega-przewodnik 2025)

Rewolucja dalekiego zasięgu IoT: Jak LoRaWAN zmienia inteligentne miasta i gospodarstwa

Nowa gorączka złota: Jak górnictwo asteroid może stworzyć bilionerów i zmienić przyszłość Ziemi (aktualizacja 2025)

Rewolucja ogniw paliwowych: Jak energia wodorowa zmienia transport, energetykę i technologię w 2025 roku

There is no blog-post title provided to translate. Please provide the title you want translated.

Pionowe farmy słoneczne: Jak panele bifacjalne rewolucjonizują energetykę słoneczną w 2025 roku

Czym są pionowe farmy słoneczne?

Jak działają panele słoneczne bifacial

Synergia pionowego projektu i technologii bifacjalnej

Kluczowe korzyści i zastosowania

Wyzwania i wady

Rozważania kosztowe

Wpływ na środowisko i społeczeństwo

Porównanie pionowych i tradycyjnych instalacji fotowoltaicznych

Obecne wdrożenia i projekty pilotażowe na świecie

Perspektywy na przyszłość i innowacje

Podsumowanie

Źródła

Search

Latest Posts

Don't Miss